آهنگساز: رضا والی
ترومپت میکروتنال: نیل برنتسن
کلارینت: ایسمائیل لومانوفسکی
ارکستر مجلسی جشنواره بروارد به رهبریِ کیت لاکهارت
آنسامبل پروژهی هوپا به رهبری اربرک اریلماز
ارکستر فیلارمونیک کارنگیملون به رهبری خوئان پابلوایسکی یردو
کوارتتو لاتینو امریکانو
ناشر: تهران، خانهی هنر خرد
تاریخ انتشار: تابستان 1397
«سرنا» اولین اثر منتشرشدهی رضا والی در ایران است. او متولد 1331 قزوین، دارندهی دکترای آهنگسازی و تئوری موسیقی از دانشگاه پیتسبورگ آمریکا است و از سال 1367 در دانشگاه کارنگی ملون آهنگسازی تدریس میکند. پیش از این بسیاری از آثار او در خارج از ایران منتشر و اجرا شدهاند1. «سرنا» متشکل از سه اثرِ «آوای کهن» (خوشنویسی شمارهی 13)، «سرنا» (آوازهای محلی، مجموعهی شمارهی 17) و «مرگآوا» است.
هرکدام از آنها نمایندهای از مجموعه آثار رضا والی هستند. اولی آثاری با عنوان «خوشنویسی» که تلاشهای او برای بروزِ «موسیقی سنتی» (آن موسیقی که با «ردیف» و «دستگاه»هایش میشناسیم) در زبان موسیقی کلاسیک غربی است؛ دومی آثاری با عنوان «آوازهای محلی» (Folk Songs) برای بروزِ موسیقی مردمی (فولک) ایران در آن و سومی آثاری با گرایش کامل به موسیقی کلاسیک غربی که تنها رگههایی از هویت شخصی و ایرانی او را در خود دارند.
به این ترتیب والی نیز ـ به مانند دیگر آهنگسازانِ ایرانی که به سبک موسیقی کلاسیک غربی قطعه میسازند ـ در اکثر آثار خود به دنبال تبیین رابطهی هویت ایرانی خود با هویت غیرایرانیِ موسیقی کلاسیک غربی و متعاقب آن تبیین چگونگی بروز آن هویت در آن موسیقی است.
والی در «خوشنویسی»ها رابطهی آن دو فرهنگ را به صورت متضاد صوتی میکند. به این ترتیب است که در قطعات این آثار ملودیهای گوشههای ردیف «موسیقی سنتی ایران»، با تغییرات جزئی در ملودی و نه فواصل، عیناً توسط سازهای ارکستر سمفونیک نواخته میشوند در حالی که ممکن است ملودی دیگر سازها رفتاری کاملاً متضاد را ـ با انتخاب زبان موسیقایی (فواصل، بافت، پردازش ملودی وغیره) کلاسیک ـ پیش گیرند و به ما یادآوری کنند که در حال شنیدنِ موسیقی به سبک موسیقی کلاسیک غربی هستیم. در اثر حاضر نیز قطعهی «آوای کهن (خوشنویسی شمارهی 13)» برای ترومپت میکروتُنال2 و ارکستر نوشته شده است در حالی که ترومپت دائماً ملودیهای واضح و مشخصی از گوشههای آواز دشتی را ارائه میدهد.
در «آوازهای محلی» بر خلاف «خوشنویسی»ها عناصر موسیقی مردمی و «موسیقی سنتی» بیشتر در درون زبان موسیقی کلاسیک ممزوج میشوند و به نظر میرسد این بار والی رابطهی دو فرهنگ را به صورت متعامل میبیند. به طوری که حتی با احتیاط میتوان در این دسته از آثار او رگههایی از رویکردهای ملیگرایانهی رمانتیسیستها را یافت.
«سرنا» در قالب مجموعهی «پارتیتورخوانی» منتشر شده است. «پارتیتورخوانی بستهای است که اثر و اجرای صوتی آن را در دسترس موسیقیدانان، دانشجویان و علاقهمندان موسیقی قرار میدهد. لذت شنیدن و دنبال کردن پارتیتور آثار، تجزیه و تحلیل کردن آنها و به اشتراک گذاشتن درک و دریافت موسیقی و شیوهی کار هر آهنگساز، و پشتیبانی از آهنگسازان مستقل ایرانی از ویژگیهای این بستههاست» (دفترچهی اثر).
1 – برای آشنایی با ضبطشناسی آثار رضا والی به این آدرس رجوع کنید.
2 – ترومپتی با چهار پیستون برای اجرای ریزپردهها که سازندهی آن در دفترچهی نداثر جیم بکرد معرفی شده است.