نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

بایگانی: 05/09/1396


khate pargar

بدیعی که تازه نیست

نویسنده: فرشاد توکلی

تجربه‌ی یک شنودِ موسیقایی را می‌توان، با مسامحه‌ای آگاهانه، در این عبارت فشرده کرد: تجربه‌ی شنیداریِ غیرمنتظره‌ها در زمینه‌ای از انتظارات موسیقایی. اینجا، "انتظارات موسیقایی" همان طرح‌واره‌ای (Schema) است که از فرهنگِ موسیقایی در ذهن داریم؛ طیفی وسیع از عوامل و عناصر؛ از رنگ و شیوِش صوتی تا آن دوردست‌های عاطفه که گاه تا سرانجام بیولوژیک‌مان نیز دور و مبهم باقی می‌مانند. غیرمنتظره‌ها برای ما و در حینِ مقایسه‌ی مداوم‌شان با این طرح‌واره‌ی ذهنی ـ که درعینِ عضویت در واحدی همگانی، همواره حدی از اختصاصِ فردی را به‌همراه دارد ـ است که معنا و کارکرد می‌یابند؛ غیرمنتظره‌ها برای ما ـ این‌سان ـ غیرمنتظره‌اند و بس. هرچه این "ما" را در سطح بالاتری از انتزاع تعریف کنیم، انتظاراتْ عام‌تر و طبعاً غیرمنتظره‌ها نیز عمومی‌تر می‌شوند. برعکس، هرچه سطحِ درکِ انتزاعی‌مان را پایین آوریم و "ما" را بومی‌تر، خاص‌تر، اَقلی‌تر و، دستِ آخر، شخصی‌تر درنظر بگیریم، انتظارات و غیرمنتظره‌ها نیز خاص‌تر و شخصی‌تر می‌شوند؛ تا جایی‌که، ممکن است تولیدات مشابه را تنها از آن جهت متفاوت بدانیم که با انتظاراتِ بسیار خاص و ویژه‌ی ما تفاوت دارند؛ نه از آن‌جهت که به‌راستی بدیع‌اند.

خط پرگار، آن‌چنان که از نواخته و نوشته‌ی آلبوم بر می‌آید، آیینه‌ی درگیری کاظمی است با این سه موضوع: "ما" و انتظارات و غیرمنتظره‌های موسیقایی‌اش. خط پرگار، همان‌قدر که تارنوازی چیره‌دستانه و شناختِ کاظمی از کارگان ردیف‌های قاجاری را بازتاب می‌دهد، بحرانِ معنایابی موسیقی‌دان ایرانی را در موقعیتی خطیر از تاریخِ یک "ما" منعکس می‌کند. بحرانی که باعث می‌شود تاریخِ ازپیش طراحی کردن محتوای غیرمتریک را، علی‌رغم سابقه‌ای حداقل 150 ساله، از خویش بیآغازد و نام‌گذاری کند؛ گویی میرزاعبدالله و شهنازی و صبا و پایور و متبسم و دیگرانی نبوده‌اند که چنین کرده باشند. خط پرگار، تا آنجا که به محتوای موسیقایی‌اش مربوط می‌شود، اثری است قابل‌قبول؛ با لحظه‌هایی گاه درخشان، گاه فاقدِ انسجام؛ و همواره فاقد بیان و موزیکالیته‌ای بدیع؛ آنچه همواره از یک تکنوازی می‌توان انتظار داشت. اثری مُصِر در غیرمنتظرگی و، به همین دلیل، عمیقاً وابسته به انتظارات. انتظاراتی که از "مایی" حکایت می‌کنند درافتاده از صحن حیات اجتماعی در پستویِ تنگِ پچ‌پچِ محیطِ دانشگاهی. بحران همین‌جاست: موسیقیِ تجربیِ با انگیزشی پست‌مدرن ادعای کلاسیسیسم می‌کند؛ بحرانی معرفت‌شناختی.

برای خرید و دانلود آلبوم خط پرگار به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 3.3
05 آذر 1396
بالا