نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

بایگانی: 01/11/1396


Shabe Pianoye Irani 1

پیانوی ایرانی؛ امروز

نویسنده: آروین صداقت‌کیش

«پیانوی ایرانی» چیست؟ اجرای محتوای دستگاه‌ها و چهارمضراب و رنگ و ... با پیانو، همان که مشهورترین نمایندگانش مرتضی محجوبی و جواد معروفی‌اند یا همان که اگر قدری بیشتر با تاریخ موسیقی آشنا باشیم نام‌هایی چون مشیرهمایون شهردار، حسین استوار، سیروس شهردار و حتا اردشیر روحانی را نیز دربر می‌گیرد. این شبه تعریف تا زمان افول این شکل از پیانونوازی در میانه‌ی قرن حاضر کافی می‌نمود. هویت اصطلاح در برابر «پیانوی کلاسیک» قرار می‌گرفت و جز موارد مرزی بسیار خاص برای بیشتر شنوندگان معلوم بود که چه چیزی پیانوی ایرانی است و چه چیزی نه.

امروز اما از شاخه‌ی اصلی تنها شعله‌ای کم‌نور در صحنه‌ی موسیقی ایران باقی مانده؛ یکی دو راوی و به ندرت نوازنده‌های جوان فعال. در پرتو ناپدید شدن این سبک‌ها از سلیقه‌ی روز و تغییرات دیگر اصطلاح «پیانوی ایرانی» دیگر تضادی را به اندازه‌ی گذشته به خاطر نمی‌آورد. تعریفش از نواختن موسیقی کلاسیک ایرانی با پیانو به ساختن قطعه با الهام از/براساس تم‌های ایرانی، بعضی مدها، بعضی فیگورها و ریتم‌های ایرانی و ... توسعه یافته است. درنتیجه آثاری که روزگاری «پیانوی ایرانی» محسوب نمی‌شدند، مثلا «پروانه»‌ی ملیک اصلانیان یا «شهرزاد» علیرضا مشایخی، حالا ممکن است بسته به بستری که در آن ارائه می‌شوند پیانوی ایرانی خوانده شوند.

آلبوم «شب پیانوی ایرانی» گروه آیکات به روشنی بازنمای همین وضعیت است. طیفی از رویکردهای متفاوت را می‌توان در آن دید. از کیان امامی و زبان تداعی‌گر شاخه‌ی اصلی‌اش (مخصوصا «در جستجوی خاطرات از دست رفته»، «درمانده در تاریکی» و «به وجد آمده») گرفته تا سامان شاهی و سرک کشیدن مستقیم به ذخیره‌ی ملودیک گوشه‌های ردیف و زبان هارمونیک بسیار آشنازدایی شده نسبت به شاخه‌ی اصلی و باز تا «ادراک» و «فوگ و تانگو»ی بدون نشانه‌های ظاهری از آفرین منصوری و «سوناتین» با ریتم وام‌گرفته‌شده‌اش و از آنجا تا «سفر به درونِ» دورتر از دیگران، همه و همه جنبه‌های مختلفی از همان قلمروی وسیع‌شده‌ را به نمایش می‌گذارند. گرچه تمامی پهنه‌ای که (گاه) به مسامحه زیر چتر این نام جمع می‌شود در این آلبوم یک جا گرد نیامده، اما خودِ دامنه‌ی آن به قدر کافی بزرگی تغییری را که روی داده باز می‌تاباند.

برای خرید و دانلود آلبوم شب پیانوی ایرانی به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 3.1
01 بهمن 1396
jalbot 1

«مش» روی سبیل دالی

نویسنده: امیر بهاری

اجرای تأثیرگذار گروه فیوژن-راک جنوبی ِ«جالبوت» در بخش تلفیقی جشنواره موسیقی فجر  از دورخیز بلند این گروه برای رسیدن به صحنه‌ حکایت می‌کرد. این گروه در اولین حضور رسمی‌ برای مخاطبانش اجرایی گرم و صمیمی ارائه کرد.

جالبوت در برج آزادی قطعات ملهم از ریتم‌های مواج و بی‌شمار جنوب را با الگوهایی از موسیقی راک ترکیب کرده‌بود، نغمه‌هایی که بیشتر وام‌دار موسیقی و ادبیات جنوب ایران بودند. پس از دارکوب، داماهی و کماکان، جالبوت امروز یکی از مهمترین‌ گروه‌های موسیقی در سبک خودش در ایران محسوب می‌شود که متأثر از فرهنگ و موسیقی جنوب شکل گرفته است. این گروه با اجرای اشعاری از شاعران نسل گذشته‌ی جنوب (ابراهیم منصفی و علیخان حبیب‌زاده) در کنار شاعران نسل امروز (محمود طلوعی،امیر مهدی اصغری) یک موسیقی پاپیولار و جذاب  اجرا کرد که در جریان موسیقی عامه‌پسند ایران اتفاقی پیش‌رو محسوب می‌شود.

محمدعلی ذاکری خواننده و سرپرست گروه، آوازی از ترکیب لهجه جنوبی و تکنیک‌های متداول در موسیقی بلوز می‌خواند. همچنین تسلط و آرامشی که در حین اجرا داشت به خوبی مخاطب را با خود همراه می‌کرد. او یکی از بهترین خواننده‌های جریان موسیقی موسوم به تلفیقی در ایران است.

لطافت ملودی‌ها و فرم تنظیم از امتیازات جالبوت است. جدای از ملودی‌های وکال که ملیح و مؤثر است، موتیف‌های گیتارالکتریک هم در پیش‌برد قطعات تأثیر بسزایی دارند و این کاربرد برای گیتارالکتریک از نقاط قوت دیگر گروه محسوب می‌شود. نقش نوازنده‌ی گیتار الکتریک در چنین گروه‌هایی بسیار مهم است و  آرشام غفوری که شاید نام جدیدی در جریان موسیقی راک ایرانی محسوب شود، نوازنده‌ای خوش قریحه به نظر می‌آید. او در قطعه «مش» بر اساس یکی از لالایی‌های مشهور جنوبی که به شکل شروه‌خوانی اجرا می‌شود، تک‌نوازی کرد، با گیتار الکتریک به فواصل ایرانی نزدیک شد و یاد آور نوازندگی ممتاز پویا محمودی بود.
در جالبوت، بخش عمده‌ی گروه را نوازندگان جنوبی شکل داده‌اند. اعضای این گروه به جز حامد حمیدزاده، نوازنده باسابقه گیتار بیس، همگی چهره‌هایی هستند که شما در دیگر اجرها ندیده‌اید. یعنی ترکیب کاملاً جدیدی که معنای «گروه» را به مخاطب منتقل می‌کند. جالب اینکه این نوازندگان تازه نفس به کارشان مسلط‌اند و نغمه‌هایشان به نسبت نوازندگانی که در گروه‌های متعددی می نوازند هوایی تازه در این جنس از موسیقی می دمد. البته نوع نواختن گیتار کلاسیک بعضاً باعث تولید صداهایی فالش می‌شد که برای گروه در این سطح توجیه نیست. جالب اینکه آرش رئیسی در اجرای بعدی در همراهی با ابراهیم علوی این مشکل را نداشت.

موسیقی جالبوت پیوند عمیقی با موسیقی جنوب ایران دارد و به واسطه‌ی شکل نزدیک کردن این موسیقی به بلوز و راک، یک پشنهاد تازه در جریان آلترنتیو موسیقی ایران است و امتیاز ویژه‌ی گروه خواننده است که با فاصله محسوسی از هم اسلافش، حداقل روی صحنه بهتر است. 

عکس‌ها از هلیا سعیدی

 

01 بهمن 1396
بالا