نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

دسته بندی: راک


Lut 1

به‌مثابه چرک‌نویس

نویسنده: پریا مراقبی

سرچشمه‌ی ایده‌های ساختاری آلبوم «لوت»، اولین آلبوم محمد نیک، را می‌توان در اواخر دهه‌ی ۷۰ و به‌خصوص دهه‌ی ۸۰ شمسی جُست؛ زمانی که مبحث راک-فارسی بین تولیدکنندگانِ این نوع موسیقی و شنوندگانش بسیار داغ بود. تلاش‌های سازندگانِ این دست از موسیقی در دهه‌ی ۹۰ نه تنها دیگر تکرار نشد، بلکه با شتاب مسیر سراشیبی را در پیش گرفت. حال، در سال ۱۴۰۰، «لوت» بر ایده‌هایِ آغازینِ همان جنبشی سوار است که نزدیک به دو دهه‌ قبل‌تر مورد آزمون‌وخطای آهنگ‌سازانِ راک-فارسی بود. پس، در همین آغازِ ماجرا، باید بر ادعای صاحبِ اثر مبنی بر اطلاقِ "تجربه‌ای نو" بر آلبومش تردید کرد.

«لوت» آلبومی است با محوریت گیتار باس، که در بعضی قطعات با گیتار الکتریک، کمانچه، تنبور و آوای یک خواننده همراهی می‌شود. ایده‌ی کلیِ اثر دست‌یابی به لحنی ایرانی در قالب موسیقی راک و متال است؛ آنچه که می‌توان کوشش‌های نافرجام توصیفش کرد. تمام آنچه از ترکیبِ کلیشه‌ایِ موسیقی ایرانی و راک می‌شناسیم در «لوت» هم شنیده می‌شود. کمانچه، به‌مثابه‌ سازی ایرانی که احتمالاً وظیفه‌اش دادنِ رنگ‌وبویی ایرانی به موسیقی است، تکلیفش معلوم نیست؛ ناگهانی می‌آید و می‌رود. محمد نیک، در مقامِ نوازنده‌ی گیتار، می‌کوشد چندین جمله‌ی برآمده از ردیف را با لحنی نصفه‌نیمه اجرا کند تا شاید صدایی "ایرانی" از آب دربیاید، که البته اینگونه نمی‌شود. تلاش دیگر دکلمه‌ی بی‌موقعِ یک بیت شعر در میانه‌ی موسیقی متال است، به‌طوریکه شعر تناسبی با موسیقی ندارد و البته به‌ سختی هم شنیده می‌شود. از کوشش‌های باری به هرجهت برای «ایرانی» صدا دادن که بگذریم، موتیف‌های موسیقی هنوز به نتیجه نرسیده‌اند که، سروکله‌ی موتیف‌های دیگر پیدا می‌شود و تمامیِ این ترکیب در آلبومی که مُدام سبک را تغییر می‌دهد: دقایقی متال است، دقایقی پراگرسیو و گاه اَمبینت. همین نکته هم موجب شده که آلبوم عاری از یکپارچگی باشد. انگار آلبوم باید تمامیِ ایده‌های آهنگ‌ساز در سال‌های فعالیتش را در خود جای بدهد، حال چقدر این ایده‌ها حساب‌وکتاب دارند و چقدر می‌توان آن‌ها را در تحت یک مفهوم پیاده کرد تفاوتی نمی‌کند؛ مهم انتشار آلبومی است با دفترچه‌ای که میزان آگاهی مؤلفش را در ترکیب‌هایی چون «موسیقی مفهومی» و «روایتی جدید به همراه موسیقی مدرن و امروزی» و ربط‌‌دادن‌شان به دشت لوت نمایان می‌کند.

برای خرید و دانلود آلبوم لوت به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 0
22 آذر 1400
7th Spectrum 1

هفت طیف از یک رَنگ

نویسنده: حماسه توکلی

اثرِ پیشِ رو را، با توجه به نقشِ پررنگِ پویان قندی در هر مرحله‌ی تولید آن، از ساخت و تنظیم تا نوازندگی و انتشار، می‌توان اثری «شخصی» و یک تجربه‌‌ی ثبت و منتشرشده انگاشت؛ تجربه‌ای که نه می‌توان آن را خام شمرد، نه پخته. آهنگساز شاید ایده‌ای خالص و ناب به این ژانر نیفزوده باشد، ولی خدشه‌ای هم به آن وارد نکرده‌ است. به‌ بندبازی می‌ماند که در حال راه رفتن روی بند باشد. با هر قدمی که بر می‌دارد، شک و شبهه‌هایی برای بینندگانش ایجاد می‌کند. نمی‌توان مطمئن بود که آیا به مقصد نهایی خود می‌رسد یا سقوط می‌کند؛ ولی در هر حال،‌ غافلگیری‌‌ای هم در کار نیست.

«طیف هفتم» ساده است. ساده به این معنا که گرچه در دنیای موسیقی راک،‌ حتی راکِ «ایرانی»، اثری خارق‌العاده محسوب نمی‌شود، از حداقلِ استانداردها (در اجرا و ضبط) برخوردار است. صاحبِ اثر هم البته مدعی خارق‌العاده بودن نیست. تعادل نیز در فضای صوتی حاکم بر قطعات رعایت شده است. با رَنگی که ملودی‌های بداهه‌گونه‌ و رگه‌هایی از جز به «طیف هفتم» می‌دهند، گوش‌ّهای شنونده از شنیدنِ راکِ کوبنده خسته نمی‌شود. اما خلأ غیر قابل انکاری در اثر احساس می‌شود که از نبودِ کلام نشأت می‌گیرد. انگار به شنیدنِ نسخه‌ی سازیِ آثاری باکلام نشسته باشیم. پیروی قطعات از روندِ استاندارد و معمول موسیقیِ راک هم، البته، بر این خلأ بی‌تاثیر نیست.

هرچند که نوشتن توضیحات توسط خالق اثر و یا ناشر آن در دفترچه‌ی آلبوم امری حیاتی نبوده و در هویت اثر و باطن آن تغییری ایجاد نمی‌کند، وجودش نیز بی‌ثمر نیست؛ به‌خصوص زمانی که بارِ ساخت، اجرا و تولید را یک نفر -یک‌تنه- بر دوش کشیده است. این‌گونه، به وسیله‌ی کلمات، راهی به دنیای ذهنی سازنده‌ برای مخاطب گشوده شده و با به تصویر کشیدن اهدافِ خویش و تشریح روند تولید اثرش، مولد اثر می‌تواند پاسخگوی «چرا و چگونه»های شنوندگانش باشد. اما پویان قندی،‌ از آنجایی که در کنار اطلاعات ابتدایی تنها تصویری از خود در دفترچه‌ قرار داده،‌ ظاهراً معتقد است هر آنچه که دانستنش برای مخاطب لازم است را میانِ اصواتی که در سرش می‌چرخیده‌اند و انگشتانش رقصان روی ساز اجرا کرده‌اند، می‌توان یافت.

با ایجاد تغییر کوچکی در ترجمه‌ی ترکیبِ لغویِ «طیف هفتم»، به اثری از دیوید آلن کو (آهنگساز آمریکایی) در دهه‌ی هفتادِ میلادی می‌رسیم،۱ که البته، با توجه به تفاوت در ژانر آثار،‌ احتمالاً این شباهتْ معنایی بیش از اشتراکِ نگرش و یا ایده‌ای که دو نفر در نقاط متفاوتی از ابعادِ زمان و مکان در سر پرورانده‌اند‌ نداشته باشد.

 


۱- ترجمه‌ی انگلیسیِ‌ نام آلبوم در دفترچه "7th Spectrum" نوشته شده و نام آلبوم آلن کو "Spectrum VII" است.

 

برای خرید و دانلود آلبوم طیف هفتم به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز نویسنده: 2
21 تیر 1400
Khorus 2

گرهِ‌ کورِ امیدهای کوچک

نویسنده: پریا مراقبی

وقتی یک دستورالعمل، اصطلاحاً، جواب می‌دهد، تبدیل می‌شود به راه‌حلی قطعی. این راه‌کار در جریانِ موسیقیِ موسوم به «راکِ آلترناتیو» در ایران از این قرار است: گروهِ سازیِ استانداردِ موسیقی راک و برگزیدن سروده‌ای ترجیحاً از بستر شعر نو. همین موفقیتِ شما را در به‌دست آوردنِ دلِ مخاطب تضمین می‌کند، حال چگونه می‌سازید و می‌‌نوازید، ظاهراً، توفیری نمی‌کند. گروهِ ماخولا، در اولین آلبومش (خروس)، همین دستورالعمل را به کار گرفته؛ با موسیقیِ شعرمحور، ملودی‌هایی ساده و روان که به‌راحتی در ذهن می‌نشینند و لحظاتی کوتاه که پیچیدگی‌هایی، هر چند کوتاه، در ساختار به‌دست می‌دهند.

آلبوم در راهروی پُرپیچ‌وخمِ سلایق متفاوتِ صوتی سردرگم است. هنوز ایده‌ای تثبیت نشده، ایده‌ی جدید می‌آید و همین‌طور هم پیش می‌رود. اشعار هم یک‌دست نیستد. نشاندن اشعارِ نیما و شاملو در کنار سروده‌هایی از خودِ گروه با مضامینی که مربوط به هم نیستند. هم از ناهماهنگی رنج می‌برد و هم از چگونگیِ به‌کارگیریِ شعر توسط افراد گروه. در موسیقیِ شعرمحور، به‌طبع، باید توجهِ درخوری به شعر کرد. صحبت از به گوش رساندنِ درکِ متداولِ قرائت‌گونه از یک شعر نیست، صحبتِ تبدیل «کلام» است به یک مؤلفه‌ی موسیقایی، که با پیوستن به تمهیداتِ موسیقاییِ دیگر یک کل منسجم را به‌وجود می‌آورد؛ چیزی که خود معلول منطقی است که اثر در خود و با خود پیش می‌نهد.

از سوی دیگر، بخش زیادی از موسیقیِ «خروس» بر دوشِ خواننده‌ای سوار شده (امیر بال‌افشان) که، گرچه کارهای پیشینش نویدبخشِ خواننده‌ای بود بهره‌مند از تکنیکی نصفه‌نیمه و صدایی قابل توجه، اینجا اجرای درخورتوجه‌ای رو نمی‌کند. در استفاده از تکنیک، سنجیدگی و حساب‌شدگیِ را در اعمالِ تحریرهای متعدد و تعویضِ مُدامِ گستره‌ی صوتی، حتی در یک هجا، و بنابراین تکه‌پاره شدنِ شعر، به حسرت تبدیل می‌کند.

«خروس» ساختاری نصفه‌نیمه دارد. دل‌خوش است به دستورالعملِ یاد شده. راهِ‌حل دیگری را نجسته است و حتی در به‌کارگیریِ همان راه‌حل و ابزارش سلیقه به‌خرج نداده است. وضعیتْ در گروه‌های هم‌جریانش هم از این بهتر نیست. وضعیتی که تولید آلبوم یا تِرَک را به اعلان ساده‌ی «ما هم هستیم» تبدیل کرده است. روند هم برای همه مشابه است. اگر حیاتِ جریان آلترناتیو تنها به همین دستورالعمل بسته بماند، باید به فکر راه‌چاره بود.

برای خرید و دانلود آلبوم خروس به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز نویسنده: 0.5
19 تیر 1400
Exonerate 1

انتخاب یا تألیف

نویسنده: آروین صداقت‌کیش

«در اجرای این نمایش، آنچه تلخی [...] را دوچندان می‌کند بی‌شک موسیقی است. [...] موسیقیِ متن و همراهی آن با نمایش گویی جدایی‌ناپذیر است.»۱ اینها کلماتِ بازیگرِ نمایشی است که موسیقی متنش در آلبومِ تبرئه منتشر شده است و مخاطب را با این چالشِ ساده مواجه می‌کند که، شگفتا، گویی به‌رغم اعلامِ صریح، موسیقی از نمایش جدایی‌پذیر است. موسیقی، چنان که از همان چند خطِ بیانیه‌وار برمی‌آید، بنا بوده است نقشِ افزاینده‌ی عواطفِ موجود در ساختارِ نمایش را بازی کند، اما حال، که از وصل خویش جدا افتاده است، «حکایت»ی نمی‌یابد تا «دوچندان»ش کند. ردی از آن‌همه باقی نمانده، جز نامِ قطعات که، چون پیوسته بخوانیم‌شان، یک تک‌گویی مینیمال با درون‌مایه‌ی نمایشِ اصلی را در ذهن تداعی می‌کند. چنین نمایشکی چنان توانی ندارد تا تکیه‌گاه آن موسیقیِ جدایی‌ناپذیر شود.

از موسیقیِ دورمانده از وصل که بگذریم، خودِ موسیقی به ملغمه‌ای از عناصرِ متفاوت سبکی می‌ماند که گاه در حال جوشیدن در دل یکدیگر و گاه تنها در حال عبور از کنار هم‌اند. در موسیقی‌ای که آهنگسازانش ارشام مؤدبیان و کیارش اعتمادسیفی بوده‌اند، نه‌تنها عناصر سبکی در لایه‌های مختلفِ هر قطعه بدون مهار همنشین شده‌اند (مثلاً تکنوازی‌های گیتار الکتریک سرچشمه‌گرفته از بلوز دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ با همراهی خط درامزِ برآمده از هارد راکِ دهه‌ی ۱۹۹۰ در قطعات نخست و بعدتر همنشینی عناصری از همین دست با چاشنی‌هایی از موسیقی کلاسیک ایرانی)، بلکه تأثیر نام‌ها و برداشتِ مستقیم از قطعه‌های خاص هم کاملاً قابل لمس است. مثلاً به سختی ‌می‌توان گفت بدون تکنوازی‌های گیتار در Still Got the Blues گری مور و Brothers in Arms دایر استریت و این گوشه و آن گوشه چاشنی‌هایی از کَمِل و پینک فلوید قطعاتی مانند ”مرا گرفتند!“ (!They Got Me) یا ”شب‌های سرد سلول“، چه چیزی ممکن بود باشند. احتمالاً از آنها جز چند لایه همراهیِ کم‌تر شناخته‌شده (باز هم برداشتی از موسیقی دهه‌های بعد) برجای نمی‌ماند. چنین وضعیتی و اندیشیدن به این که چگونه آن عناصرِ شناسنامه‌دار در نظر آهنگسازان و عوامل نمایشنامه می‌توانسته راوی عواطفی گوناگون و متفاوت باشد مانند آن است که پرسیده باشیم آیا آهنگسازی برای نمایش مشابهِ انتخابِ موسیقی است.

 


۱- دفترچه‌ی آلبوم.

برای خرید و دانلود آلبوم تبرئه به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 0
06 خرداد 1399
Jalboat 1

جالبوت بدون حس و حال همیشگی

نویسنده: امیر بهاری

«جالبوت» که در بندرعباس شکل گرفته است در آلبوم معرفِ خود(جالبوت) به خوبی جهان موسیقایی خود را توصیف می‌کند؛ موسیقی بندرعباسی با ادبیات راک. جالبوت چند ویژگی کلیدی دیگر هم دارد؛ حساسیت در انتخاب ترانه (لیریکس)، ترکیب یکدست نوازندگان و اتکا به یک خواننده‌ی با تکنیک.

در چهار سال اخیر جالبوت با اجراهای زنده خود را در فضای موسیقی ایران مطرح کرد. در این اجراها جالبوت تصویر یک گروه با تکنیک که حس و حالی قوی هم دارد را برای مخاطبش ساخت. در آلبوم ویژگی اول تثبیت شده  اما «حس و حال»ِ جالبوتی کمی آسیب دیده است. آن حسِ آزادی که در اجراهای زنده از گروه به مخاطب منتقل می‌شود در آلبوم جای خود را به محافظه کاری داده است.  مهم‌ترین آسیب در این زمینه در مرحله پالایش صوتی (میکس و مَسترینگ) اتفاق افتاده است. مواجه یک هنرمند صدابردار و پالایشگرِ صوتی با چنین محتوایی مقتضیات خاص خودش را دارد. به نظر می‌آید تمرکز بر این مسئله که صدای خواننده به حد کافی واضح و دقیق و اهم از صداهای دیگر به گوش مخاطب برسد، منجر به فراموش کردن جزئیات دیگر شده است.

این گروه در آلبوم اولش تنها یک ترانه(شعر) با عنوان «اَمون از زمونی» از ابراهیم منصفی چهره برجسته و پر بحث بندرعباسی خوانده است .«اَمون از زمونی»  از نقاط ضعف آلبوم در آهنگسازی است. ترانه‌هایی منصفی پتانسیل بالایی برای آهنگسازی دارد و «اَمون از زمونی» هم روی کاغذ چنین قابلیتی را نشان می‌دهد در واقع تلفیق شعر و موسیقی در این ترانه آن چنان که انتظار می‌رود رخ نداده است.

«جالبوت» فضای متنوعی دارد و در عین حال به واسطه آنچه که از ریتم‌ها و از هارمونی‌های موسیقی هرمزگان در خود دارد، فرم و ساختار خود را  به خوبی سامان داده است. ترانه پایانی به نوعی تشریح و غایت مانیفست «جالبوت» است؛ ترکیب شعر «داروگ» نیما با عباراتی وِرد گون از فرهنگ موسیقایی بندرعباس و تلفیق صدای آشنای موسیقی راک با ریتمی آشنا از موسیقی بندری.

برای خرید و دانلود آلبوم جالبوت به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 0
09 فروردین 1399
Hezartoo 1

سکته‌ی ادبی در قلب راک

نویسنده: امیر بهاری

موسیقی راک در ایران به واسطه‌ی نقدهای فنی بسیاری که در مقطعی از زمان به آن وارد شد،‌ شروع به اصلاح نواقص خود کرد؛ اما این‌بار قافیه را به محتوا باخت. منظور از «راک» این‌جا جریان کلی موسیقی آلترناتیو داخل ایران نیست، بلکه مقصود آن گروه‌هایی هستند که همواره در رعایت چهارچوب استاندارد و تقریباً کلاسیک ژانر راک کوشیده‌اند. آلبوم «هزارتو» نیز استاندارهای موسیقی راک را تاحدود زیادی رعایت کرده و نوازندگی‌ها، تنظیم و فرم خوانندگی در آن قابل‌ قبول است. هرچند نوع دقت تکنیکی و تمیز بودن آلبوم آن را کمی از روح «راک بودنش» دور کرده، اما قابل اعتنا و تأمل برانگیز است. از تأثیر حضور «علی باغفر» نوازنده‌ی باتجربه و مسلط درامز این آلبوم هم نباید گذشت که به عنوان نوازنده‌ی مهمان در آلبوم حضور داشته است.

در چنین آلبوم‌هایی که بستر موسیقایی قابل‌قبولی دارند، ایده‌هایی در پسِ متنِ ترانه‌هاست که می‌تواند آلبوم را عمق داده، مکمل بخشِ سازیِ اثر شود و به نوعی حتا آلبوم را نجات دهد؛ اما در مورد «هزارتو» این اتفاق نیفتاده است. ترانه‌ها نقطه‌ی ضعف اصلی این آلبوم هستند؛ اتفاقی که برای بسیاری از آلبوم‌های این‌چنینی در ایران رخ می‌دهد.

نوع لحن و تأکیدات پندآمیز در بخش قابل توجهی از ترانه‌های «هزارتو» به ماهیّت آلبوم آسیب زده است. انگار این اشعار مخاطب مشخصی دارند و مدام به او درس زندگی می‌دهند. این برای مخاطبِ راک که پی عصیان و ساختارشکنی است، چندان مطلوب به نظر نمی‌رسد. جدای از این، آلبوم از منظر محتوای ترانه‌ها چند تکه است و برخی ترانه‌ها از منظر ساختار ادبی نیز یکدست نیستند؛ به عنوان مثال، در آهنگ «مرد سرگردان» تا میانه‌ی ترانه، کسی دارد «مرد سرگردان» یا «جوان سالخورده» یا «مرد بی‌سایه» را خطاب قرار می‌دهد که «نترس» و «حقیقت را باور کن» و از نیمه‌ی شعر ماجرا تغییر می‌کند که «چرا راه طولانی است» و «چرا به پایان نمی‌رسیم» و ... . یا اینکه مثلاً محتوای قطعات «آغاز رویا» و «مرد سرگردان» از شاعرانگی رمانتیک قطعات «صدای پای آب» یا «چه زیبا می‌رقصی» به‌کلی دور و متفاوت است. این مشکلات، مشخص می‌کند گروه از منظر ایده و درون‌مایه، چشم‌انداز روشنی ندارد. تعدادی نوازنده‌ی خوش‌ذوق بوده‌اند که توانسته‌اند با اتکا به تکنیک خود و پالایش صوتی قابل‌قبول یک آلبوم را به انجام برسانند و این «لازم» برای هیچ آلبومی -مخصوصاً آلبوم‌های باکلام- «کافی» نیست.

برای خرید و دانلود آلبوم هزارتو به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 0
17 اسفند 1398
Adam Abi 00

مرورِ تاریخِ آبی‌رنگ

نویسنده: امیر بهاری

«آدمآبی» آلبومی در ادای دین به بلوز تگزاسی است که به لحاظ سبکی یکی از مهم‌ترین ریشه‌های شکل‌گیری موسیقی هارد-راک و مِتال است و این ادای دین از آغاز آلبوم که به بلوز دهه‌ی هفتاد میلادی گرایش دارد، آغاز می‌شود و به شکل تدریجی به فرم موسیقی متال امروز‌ی‌تر می‌رسد. آلبومی شخصی از «عبدی اوحدی» هنرمند جوان کرمانی، که مروری بر سبک‌های مورد علاقه‌اش هم هست، ولی در عین حال با هوشمندی آهنگ‌سازی و اجرا شده است.

ساختن ریف‌های محکم در حال و هوای سبکی که تقریباً از مد افتاده و ادای دین آگاهانه به ژانر بلوز و هنرمندان و گروه‌هایی چون «جانی وینتر» و «زی‌زی ‌تاپ» از جمله ویژگی‌های جالب توجه این آلبوم است. عنوان آلبوم «آدمابی» که به انگلیسی «Blue Man» نوشته شده، برگرفته از همان عنوان موسیقایی بلوز نواز (Blues Man) است که در عنوان اثر نیز مستتر است. اوحدی در این آلبوم سعی کرده گرفتار علایق نوستالژیک نشود، چیزی که حتا هنوز هم در موسیقی راک ایران اتفاق می‌افتد و برگ برنده او ساختن ریف‌های جذاب با هارمونی‌های نه‌چندان ساده است که تنوع آنها آلبوم را به خوبی تا انتها هدایت می‌کند.

حضور همایون مجدزاده، هنرمند باتجربه‌ی موسیقی راک در ایران، در مسند کسی که پالایش صوتی آلبوم (میکس و مسترینگ) را انجام داده و در چهار قطعه‌ی آلبوم هم لیدگیتار نواخته است، حضوری موثر و پیش‌برنده‌ است. او به عنوان تک‌نواز سعی کرده به حال و هوای آلبوم توجه کند و متفاوت از شخصیت نوازندگی خود در گروه «کهت‌میان» در این آلبوم حضور داشته باشد.

اوحدی خواننده، آهنگ‌ساز، شاعر، گیتاریست و بِیسیستِ «آدمآبی» است و آلبوم با امکانات محدودی تولید شده است؛ ولی نوع صدادهی و دقت در اجرا و پالایش صوتی و هوشمندی در انتخاب صداهای از پیش ساخته شده‌ی درامز باعث شده این محدودیت چندان نمودی نداشته باشد.

اوحدی از معدود فعالان موسیقی راک و متال در ایران است که ظاهراً تلاش کرده تا چشم‌اندازی فراتر از سبک‌های مورد علاقه‌اش داشته باشد و همین نکته یعنی شناخت موسیقیِ فراتر از علایق سبکی، باعث شده تا در جریان موسیقی آلترنیتو ایران آلبومِ مستقلِ کم‌هزینه، ولی تأمل برانگیز تولید کند.

برای خرید و دانلود آلبوم آدمآبی به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 0
10 آذر 1398
بالا