نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

دسته بندی: پراگرسیو راک


092 STation Three

در همهمه‌ی باد و طوفان، یک بلیت برای ایستگاه بعدی

نویسنده: پریا مراقبی

آنچه توصیف موسیقی کوارتت کاسته را دشوار می‌کند سیالیّت است؛ نوعی حرکت، گاه باشتاب و گاه آهسته و رها از قانون‌مندی‌ای که برای این حرکت بایدونبایدی تعیین کند. این مشخصه در کوارتت کاسته (متشکل از پیانو، گیتار الکتریک، کلارینت-ساکسفونِ سوپرانو و درامز)، از آلبوم اول تا «ایستگاه سه» (آلبوم سوم گروه)، نمایان است و همین سیالیّت هم سه ویژگیِ موسیقیِ کوارتت کاسته را می‌سازد. اولین مشخصه، و شاید مهم‌ترین، این است که موسیقیِ گروه را نمی‌توان در سبکی مشخص طبقه‌بندی کرد. از اِلِمان‌های موسیقی جَز تا پراگرسیو-راک و، حتی، گاه استفاده‌ از موتیف‌های ردیفِ دستگاهیِ موسیقیِ ایران در آلبوم شنیده می‌شوند. درحالیکه می‌توان موسیقی را ترکیبی از این سبک‌ها دانست، روند موسیقی به‌گونه‌‌ای است که خود را از هرگونه سبک‌بندی رها می‌سازد. ویژگی دوم پیامد ویژگیِ اول است: غیرمنتظره بودن؛ به این معنی که در طول یک قطعه نمی‌توانید پیش‌بینی کنید که در ادامه چه خواهید شنید. موسیقی مُدام در حال تغییر است. شنونده‌ی کوارتت کاسته بعد از سه آلبوم، با این‌که ذهنیتی کلی از موسیقیِ گروه دارد، باز هم نمی‌تواند رویه‌ و سیر موسیقی را پیش‌بینی کند. برای مثال به "راپسودی" گوش کنید، قطعه‌ای با همکاریِ کالین باس (عضوی از گروه موسیقی Camel) که در نقش خواننده و نوازنده‌ی گیتار بِیس ظاهر شده است. احتمالاً، برای شنونده‌ی گروه، شنیدنِ صدای کالین باس بر روی موسیقی‌ای که ذاتاً کلام‌محور نیست، همین واکنش را دربرداشته است. ویژگی سوم هم از دلِ ویژگی‌های اول و دوم درمی‌آید: پیامدِ این دو مشخصه در موسیقی که سر در اشتیاقِ به آزمودن از سوی گروه دارد؛ چه در بُعدِ نوازندگیِ فردیِ هر یک از اعضا و چه پیامدِ این نوازندگی‌ها در صدای موسیقیِ گروه. اگر دو آلبوم قبلیِ کوارتت کاسته را با «ایستگاه سه» مقایسه کنیم، تمامِ نکاتی که ذکر شد در موسیقی شنیده می‌شوند، اما این‌بار میزانِ این اشتیاق به آزمودن و ترکیب از جانب گروه کنترل‌شده‌تر می‌نماید و به پختگی رسیده است. برای مثال، به درامز و کلارینت گوش کنید، که در آنها ایده‌های موسیقی و تکنیک‌های فردی مُدام در معرض تغییر و ترکیب هستند و، با این وجود، از یکپارچگی برخوردارند. به‌طور کل، درامز و کلارینت در «ایستگاه سه»، در مقایسه با گیتار و پیانو، بسیار درخورتوجه‌اند. با این‌که کوارتت کاسته، چه در اجرای کنسرت و چه در آلبوم، نشان داده که گروهی است با نوازندگی‌های قابل‌تأمل، اما، در «ایستگاه سه»، نشانه‌های اجرای دقیق، پخته و نحوه‌ی بسط‌وگسترشِ ایده‌ها، بیش از دو ساز دیگر، در درامز و کلارینت خود را می‌نمایاند.

آنچه از مشخصه‌های موسیقی کوارتت کاسته تا به اینجا ذکر شد تلاشی بود برای توضیحِ آن‌که چرا موسیقی این گروه را می‌توان با واژه‌ی سیال توصیف کرد. همین ویژگی است که به کوارتت کاسته اجازه می‌دهد در چهارچوب‌های یک سبک نماند، چراکه جای شدن در قالب هر سبکی موسیقی گروه را از این رهایی منع می‌کند. «ایستگاه سه» نشانه‌ی حرکتِ مداومِ یک گروه است، حرکتِ روبه‌جلو در مشخصه‌هایی که از آغازِ کارش داشته. آلبوم، همان‌طور که از نامش برمی‌آید، رسیدن به ایستگاه سوم از مرحله‌ی کاریِ کوارتتِ کاسته است؛ جایی که گروه بر ماهیتِ خود و موسیقی‌اش تاُکید می‌کند.

برای خرید و دانلود آلبوم ایستگاه سه به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز نویسنده: 4.5
28 آبان 1400
Khorus 2

گرهِ‌ کورِ امیدهای کوچک

نویسنده: پریا مراقبی

وقتی یک دستورالعمل، اصطلاحاً، جواب می‌دهد، تبدیل می‌شود به راه‌حلی قطعی. این راه‌کار در جریانِ موسیقیِ موسوم به «راکِ آلترناتیو» در ایران از این قرار است: گروهِ سازیِ استانداردِ موسیقی راک و برگزیدن سروده‌ای ترجیحاً از بستر شعر نو. همین موفقیتِ شما را در به‌دست آوردنِ دلِ مخاطب تضمین می‌کند، حال چگونه می‌سازید و می‌‌نوازید، ظاهراً، توفیری نمی‌کند. گروهِ ماخولا، در اولین آلبومش (خروس)، همین دستورالعمل را به کار گرفته؛ با موسیقیِ شعرمحور، ملودی‌هایی ساده و روان که به‌راحتی در ذهن می‌نشینند و لحظاتی کوتاه که پیچیدگی‌هایی، هر چند کوتاه، در ساختار به‌دست می‌دهند.

آلبوم در راهروی پُرپیچ‌وخمِ سلایق متفاوتِ صوتی سردرگم است. هنوز ایده‌ای تثبیت نشده، ایده‌ی جدید می‌آید و همین‌طور هم پیش می‌رود. اشعار هم یک‌دست نیستد. نشاندن اشعارِ نیما و شاملو در کنار سروده‌هایی از خودِ گروه با مضامینی که مربوط به هم نیستند. هم از ناهماهنگی رنج می‌برد و هم از چگونگیِ به‌کارگیریِ شعر توسط افراد گروه. در موسیقیِ شعرمحور، به‌طبع، باید توجهِ درخوری به شعر کرد. صحبت از به گوش رساندنِ درکِ متداولِ قرائت‌گونه از یک شعر نیست، صحبتِ تبدیل «کلام» است به یک مؤلفه‌ی موسیقایی، که با پیوستن به تمهیداتِ موسیقاییِ دیگر یک کل منسجم را به‌وجود می‌آورد؛ چیزی که خود معلول منطقی است که اثر در خود و با خود پیش می‌نهد.

از سوی دیگر، بخش زیادی از موسیقیِ «خروس» بر دوشِ خواننده‌ای سوار شده (امیر بال‌افشان) که، گرچه کارهای پیشینش نویدبخشِ خواننده‌ای بود بهره‌مند از تکنیکی نصفه‌نیمه و صدایی قابل توجه، اینجا اجرای درخورتوجه‌ای رو نمی‌کند. در استفاده از تکنیک، سنجیدگی و حساب‌شدگیِ را در اعمالِ تحریرهای متعدد و تعویضِ مُدامِ گستره‌ی صوتی، حتی در یک هجا، و بنابراین تکه‌پاره شدنِ شعر، به حسرت تبدیل می‌کند.

«خروس» ساختاری نصفه‌نیمه دارد. دل‌خوش است به دستورالعملِ یاد شده. راهِ‌حل دیگری را نجسته است و حتی در به‌کارگیریِ همان راه‌حل و ابزارش سلیقه به‌خرج نداده است. وضعیتْ در گروه‌های هم‌جریانش هم از این بهتر نیست. وضعیتی که تولید آلبوم یا تِرَک را به اعلان ساده‌ی «ما هم هستیم» تبدیل کرده است. روند هم برای همه مشابه است. اگر حیاتِ جریان آلترناتیو تنها به همین دستورالعمل بسته بماند، باید به فکر راه‌چاره بود.

برای خرید و دانلود آلبوم خروس به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز نویسنده: 0.5
19 تیر 1400
Gomshodeye Abadi 1

زیبای آشفته

نویسنده: امیر بهاری

«گمشده‌ی ابدی» یک منظومه‌ی بی‌کلام است که خلا تنهایی بشر در هزاره‌ی سوم را روایت می‌کند و با لمحه‌ای از موسیقی موطنِ مولفش در پی یافتن بیان شخصی در موسیقی راک است، این تلاش در طراحی مسیر ملودیی‌هایی که گیتار الکتریک می‌نوازد، مهمترین ویژگی آلبوم است. «گمشده‌ی ابدی» پی‌رنگ روشنی دارد اما از این شاخه به آن شاخه رفتن‌های پی‌درپی باعث شده تا به ساختار نهایی یکدستی نرسد.  

پویان قندی در این آلبوم از یک سو در پی یافتن بیان شخصی در نوازندگی گیتارش است و از سوی دیگر نظر به ترکیب سبک‌های موسیقی امروزی راک دارد، درعین‌حال سعی کرده داستانی را هم به شکل ضمنی روایت کند. نکته مهم و متمایز این آلبوم نسبت به نمونه‌های مشابه ایرانی، شکل بیان گیتار الکتریک است که البته این ویژگی قابل تعمیم به تمام آلبوم نیست.

آلبوم در ساختن یک فضای هارمونیک منحصربه‌فرد که در این سبک اهمیت ویژه‌ای دارد، چندان موفق نیست. این موضوع هم به آشفتگی آلبوم از منظر سبک‌شناسی باز می‌گردد. آلبوم ذهنیت پراگرسیو راک دارد، گذر به پست راک می‌کند گاه به گاه سایکودلیک‌ راک می‌شود و بعضا تلاش می‌کند تا فضایی مشابه موسیقی امبینت را تجربه کند. اینکه آلبومی بخواهد از چند سبک و درونمایه استفاد کند به خودی خود ضعفی برای یک آلبوم‌ محسوب نمی‌شود اما نیاز به اتخاذ یک رویکرد مشخص دارد. مثلا اگر الگوی ساختار اصلی بر مبنای سبکی مشخص باشد، شاید بتوان با هوشمندی، المان‌های سبک‌ها و زیرسبک‌های دیگر را هم استفاده کرد البته با همین رویکرد هم انتخاب گونه‌هایی که بشود به هارمونی‌های مشترکی در آنها رسید، کار آسانی نیست. شکل چیدمان سازها از توفیقات این آلبوم است ولی در طراحی لایه‌های زیرین -که اهمیت ویژه‌ای در این جنس موسیقی دارند- چندان موفق عمل نشده است.

با این همه «گمشده ابدی» نمونه تمیز و در جزئیات با دقت طراحی شده‌ی موسیقی راک امروز است. سطح کیفی نوازندگی‌ها قابل تحسین است. سازهای مختلف از جمله درامز به خوبی و با طراحی مشخصی اجرا شده‌اند و این آغازی برای پویان قندی است که پتانسیل آن را دارد تا هنرمندی صاحب جایگاه در آینده باشد.

راک پراگرسیو راک پویان قندی گمشده ابدی امیر بهاری آوای همنواز

برای خرید و دانلود آلبوم گمشده‌ی ابدی به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 1.9
05 آبان 1397
Darreh Khamoosh 1

از نفس افتاده‌گان

نویسنده: امیر بهاری

«دره‌ی خاموش» یک آلبوم الکترونیک راک است، فضایی از موسیقی راک که در دهه ۸۰ میلادی وارد جریان اصلی موسیقی شد و به مرور طرفداران بسیاری پیدا کرد و امروز یکی از مهم‌ترین زیرسبک‌های راک در موسیقی مردم‌پسند محسوب می‌شود. گروه‌های راک ایرانی چندان تمایلی به زیبایی‌شناسی این سبک نداشتند. با رشد فزاینده‌ی موسیقی الکترونیک در ایران، این استایل از موسیقی راک هم کمی بیشتر مورد توجه قرار گرفت اما تا اینجای کار این گروه «بادزنگ» است که توانسته یک موسیقی استاندارد در این سبک ارائه کند.

«دره‌ی خاموش» نظر به دل‌مشغولی‌های علیرضا احمدزاده دارد. ترانه‌های او تلاش می‌کنند دغدغه‌های انسانی را توصیف کنند که بی‌خود و بی‌جهت، در راهی بدون انتها در تکاپوست؛ راهی که به «دره‌ی خاموش» منتهی می‌شود. این آلبوم همانقدر که وصف حال تأسف‌بار اهالی موسیقی در مشهد است، توصیف وضعیت موسیقی راک در ایران هم هست. جریانی که معلوم نیست چرا به آن پویایی لازم نرسید و هم‌چنان به‌رغم ادعاهای آن‌چنانی خودش را در دنیای محدودی گرفتار کرده است. آلبوم از منظر تلفیق شعر و موسیقی در قیاس با آلبوم قبلی گروه پیشرفت کرده است اما همچنان وفاداری به محتوای اشعار باعث شده‌ است به تلفیق آن‌چنان موفقی دست پیدا نکند.

مسعود فیاض‌زاده تلاش کرده است تا به‌عنوان یک پروژه‌ی فرعی در کنار فعالیتش در گروه «ماینس‌وان»، در همراهی با احمدزاده کارهایی شخصی‌تر را در «بادزنگ» انجام بدهد. به‌رغم‌ اینکه «ماینس‌وان» امکانات و ابزار موسیقایی بیشتری در اختیار دارد از منظر فرم و ساختار، «بادزنگ» یک‌دست‌تر و به ژانر مطبوع خود وفادارتر است.

در دو، سه دهه‌ی اخیر مسئله‌ی ژانر دچار دگرگونی شده است و بسیاری از هنرمندان و صاحب‌نظران دیگر قائل به ژانر نیستند. عبور از ژانر به خودی خود آسیب‌زننده نیست ولی در ایران تقریباً منجر به آشفتگیِ ناهنجاری شده است. در این وانفسا اتفاقا اگر کسی تلاش کند بر الگوهای یک ژانر وفادار باشد، بالذاته کار جالبی انجام داده است و اگر این تلاش منجر به ساختاری منسجم شود، اثر هنری قابل تاملی خلق کرده است. «دره‌ی خاموش» از گروه بادزنگ چنین آلبومی است.

امیر بهاری ماینس وان نشر موسیقی کوک علیرضا احمدزاده گروه بادزنگ مسعود فیاض زاده دره خاموش الکترونیک راک

برای خرید و دانلود آلبوم دره‌ی خاموش به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 2.2
10 مهر 1397
photo 2017 09 18 15 38 01

مشق‌های خط نخورده

نویسنده: امیر بهاری

آلبوم «روایت مسطور» برخلاف طرح جلدش طنز نیست، تلاشی برای تولید یک کانسپت آلبوم (آلبوم موضوعی) در سبک پراگرسیو راک است و اتفاقا در تکاپوست تا جهان را خیلی جدّی و عمیق ببیند که البته موفق نشده است.

مشکلات «روایت مسطور» از همان طرح جلد آلبوم آغاز می‌شود. طرح جلدی که می‌خواهد به تأسی از نمونه‌های انگلیسی و امریکایی دهه ۱۹۷۰، نگرش خاصی را منتقل کند ولی بیشتر شبیه کاریکاتوری از ایده‌های ناب بعضی طرح‌‌جلدهای سبک پراگرسیو راک شده است.

در «روایت مسطور» شما با اثری مواجه هستید که توان نوازندگانش در سطحی پایین‌تر از ایده‌ی آلبوم و سبک مورد نظر گروه است.

به عنوان مثال در اواخر همان قطعه‌ی اول (فانوس) پاساژی وجود دارد که نوازندگان از پس اجرایش برنیامده‌اند. این کاستی‌ها در اجرا باز هم در آلبوم تکرار می‌شود و معلوم نیست چرا گروه ورطه این بخش‌ها را حذف نکرده‌ است. از مهم‌ترین شاخصه‌های موسیقی پراگرسیو راک، توانایی بالای نوازندگان‌اش در اجرا (منظورم از توانایی صرفاً با تمپو بالا نواختن نیست)، استفاده از کسر میزان‌های عجیب و پیچیده، و ساختن قطعات با تعداد ضرب‌های نامتعارف است. هنرمندان این سبک با ویژگی‌هایی از این دست حساب خودشان را از جریان اصلی راک و پاپ جدا کرده‌اند. 

نواختن ریتم‌هایی آن‌گونه، جدای پنجه‌های تربیت‌شده، ذهن توانایی می‌طلبد، اما در «ورطه» نه پنجه‌ی قدرتمندی دیده می‌شود و نه ذهن تربیت شده‌ای برای این جنس موسیقی.

روزنه‌ی امید در این آلبوم همان خود گروه است که ظاهراً همه‌ی اعضایش زیر ۲۵ سال دارند و به اشتباه مشق‌هایشان را منتشر کرده‌اند. مشق‌هایی که گرته‌برداری ضعیف از گروه‌های بزرگ این جریان است. ورطه در آغاز راه است و با تمرکز بیشتر می‌تواند آینده‌ی بهتری برای خود رقم بزند. 

برای خرید و دانلود آلبوم روایت مسطور به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 0.9
17 مهر 1396
بالا