در آثار هنری رجوع به یک متن کهن و بازنماییِ آن با رویکردی بدیع و امروزین یا به حال آوردنِ وقایع و شخصیتهای نامدارِ زمانهای گذشته در ساحتی مدرن رایج است. در چنین آثاری متنِ گذشته، از صافیِ تجربهی شخصیِ هنرمند گذر و با خوانشی متفاوت، مخاطب را با روایتی دیگر از متن مواجه میکند. اوقات (و آثار مشابه) چنین راهی نمیروند. محتوای اثر، همان متنِ زمان-گذشته است و قرار نیست رنگ متفاوتی به متن پاشیده شود.
اوقات، بدونِ ارائهی خوانش یا روایتی دیگر بدواً با ارائهی استاندارد دستور زبان موسیقی دستگاهی خود را شایستهی توجه میسازد و با تکرارِ متنی که دست کم یک قرن است در موسیقی کلاسیک ایران غالب بوده و در چهل سالِ گذشته سلطه داشته است، تشخص و هویت یافتنِ خود را به خارج از متن منحصر میکند: به شکل و شمایلِ محصولِ صوتیای که به بازار ارائه شده است. اوقات، در «وقتْ» تعبیر کردنِ هر یک از چهار تکه تکنوازیِ حدوداً یک ربع ساعتی (در نوا، سهگاه، بیات اصفهان و شور) به دنبال معنایی شخصی و خوانشی متباین میگردد؛ در تصاویرِ سیاه و سفیدِ امپرسیونیستیِ جلد آلبوم، در پیشکش کردن یک «وقت» به یک دوست عزیز، در گره زدنِ شنودِ مضرابها به خواندنِ گفتهای از کاهنهای از آفرودیت در دفترچه و مواردی از این دست. اگر نوازندهای چون سعید هرمزی بی آنکه از چند و چون ضبط سر در بیاورد یا برایش اهمیتی داشته باشد سهتارش را مینواخت، اینجا خودِ نوازنده ضبط و میکس و مسترینگ را انجام میدهد و در وجهِ مخالفِ ماجرا تأکید میکند که نشسته، نواخته و برخاسته است: یعنی با وجود آشنایی با کار صدا، «به دور از دستکاریهای پسینی» هیچگونه ویرایش صوتیای روی نواختهها انجام نشده است.
اینگونه آثار نه تنها به اصلِ متن و دست نخوردن آن قانعاند بلکه اساساً هدفشان در اغلب اوقات، حفظ یک «سنت دیرین» و ارائهی خالص، درست و بیروایتِ همان است؛ که گاه حتی در ادبیاتی که متن را به مخاطب ارائه یا معرفی میکند نیز قائل به همان دایرهی دنیای متنِ مرجعاند و گاه همچون «اوقات»، با تکیه بر عناصری پیراموسیقایی، لباسی دیگر بر متنِ سالخورده میپوشانند.
موسیقی کلاسیک ایرانی سعید یعقوبیان تکنوازی سه تار اوقات مقداد شاه حسینی موسیقی دستگاهی
برای خرید و دانلود آلبوم اوقات به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.
11 آذر 1397