نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

تگ: سه تار نوازی


Baad 1

#چه_حسی_گرفتید_از_ویدیو؟

نویسنده: سعید یعقوبیان

جز این دشوار است بتوان از شنیدنِ «باد» توشه‌ی دیگری بربست: سوسویِ گاه به گاهِ بارقه‌هایی از ذوق، در خلقِ یک انگاره‌ی ملودیک-ریتمیک؛ که می‌تواند دستمایه‌ی جور کردنِ یک قطعه برای سه‌تار باشد. سه‌تارنوازی در «باد» درهم‌آمیختنِ چند آموخته‌ی معدود است: چند روالِ مُدالِ نخ نما، چند وزن شتابان در روندی ثابت، چند نوع ناخن‌زدن (مضراب)... و بالاتر از/ و در نتیجه‌ی همه‌ی این‌ها، «باد» به جِدّ، مشکل آهنگسازی دارد. قطعه‌ها به طرز شگفت‌انگیزی در تکرارِ همان انگاره‌ی اولیه می‌مانند و لابلای سر و صدای شلوغِ اودو و تنبک به سر می‌رسند.

«باد» شاید تکیه‌ی لرزانی به گذشته‌ای نزدیک داشته باشد اما از حال، بی ‌نشان است. عملِ موسیقایی در «باد» را ایده‌هایی تکراری‌ رقم زده‌اند و موسیقی بر فن و دانشی به روز استوار نیست. برای نمونه تغییر ریزپرده‌ایِ درجه‌ی دومِ شور (که در حقیقت اشل صوتی یک مد دیگر است) از دریچه‌ی دستگاه شور تعبیر می‌شود و در یک بیانیه‌ی حیرت‌افزای فلسفی به معابرِ فصول و جامِ وجود گره می‌خورد و جای دیگر به «اصالت انسان و آزادی» می‌رسد.

محتوای «باد»، مانند چهار بخش کردنِ سیزده قطعه در قالبِ چهار فصلِ طبیعت، فاقد پشتوانه‌ی فکری-موسیقایی‌ست. اما این ساختگی بودن و نسبت دادنِ معانیِ برون‌متنی به این سه‌تارنوازی، قبل از آنکه نوعی نمایش باشد، در اصل، ناشی از احساسِ رسیدن به مقصد است. القای همین حسِ رسیدن نیز خود، بخشی از شوآف است. «باد» معلوم نیست به چه سمت و سویی‌ست (همچون نگاه دو نوازنده‌اش در عکس پشت جلد). این «باد» انگار به مقصد رسیده و یافته است. و نه امروز! دیری‌ست که آسوده خیال از رسیدن است؛ بی آنکه راه چندانی پیموده باشد.

رومن رولان زمانی نوشته بود ما فقط یک پاریس نداریم! چندین پاریس داریم. پاریسِ روشنفکران، پاریسِ عوام، پاریسِ مُد... گویا هویت تهران امروز را نیز می‌توان چنین انگاشت و مصداق‌های این چندگونه‌گیِ الوان را در موسیقی در تهران (در مقامِ مرکزِ آن موسیقیِ ایرانی‌ای که در دوره‌ی معاصر، مرجع شده) جُست. «باد» نماینده‌ی سر و شکل یافته‌ی یک موسیقیِ ایرانیِ اینستاگرامی‌ست که به جای اینکه در چند پست ویدیویی بیاید در یک آلبوم گرد آمده؛ پست‌هایی که دکورشان و کپشن‌شان بیش از موسیقی‌شان اهمیت دارد.

باد ابوسعید مرضایی فربد یداللهی کلاسیک ایرانی سعید یعقوبیان

برای خرید و دانلود آلبوم باد به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 1.6
15 اردیبهشت 1397
photo 2018 04 g 12 35 36

بر مسیرِ رُستن

نویسنده: سعید یعقوبیان

سبک‌شناسیِ سه‌تار همواره دل‌مشغولی شعاری بوده و کندوکاوهایش در این خصوص، زمانی با برگزاری کارگاه‌ها و کنسرت‌های پژوهشی (از اواخر دهه هفتاد) و بعدها در کنار ترجمه‌ی قطعات اغلب ویولونیِ ابوالحسن صبا به زبان سه‌تار، در «شباهنگ» یا «کاروان صبا» و انتشار آوانگاری‌هایشان عینیت یافت.

در این میان قطعاتِ تاریِ علیزاده نیز همیشه جزو مشق‌های کلاس‌های شعاری بوده‌ و بخش ویژه‌ای به کارگان سه‌تار افزوده است. تار و سه‌تار هر چند در صد سال گذشته، با مشابهت‌های فراوان‌شان در کنار هم پیش‌آمده‌اند اما امکانات بیانیِ هر یک متفاوت است و علیرغم اینکه ترجمه از یکی به دیگری آسان می‌نماید، اما در مورد برخی قطعاتِ مختصِ هرکدام، چالش‌ها و پیچیدگی‌هایی نیز وجود دارد. در برخورد اول، اجرای قطعاتی همچون شورانگیز یا چهارمضراب‌های ماهور و چهارگاهِ علیزاده با سه‌تار، شدنی هم باشد ناجور به نظر می‌رسد. شعاری با وام گرفتن مضرابِ «ترکمن» (راست-چپ-ریز) و ترفندهای سه‌تارشناسانه‌ی دیگر، این قطعات را کاملاً سه‌تاری کرده و سالهاست که آموزش داده‌است. اجرای قطعات تاریِ علی‌اکبرخان شهنازی نیز به همان اندازه برای سه‌تار پرچالش‌اند. به ویژه که شهنازی دیگر سه‌تارنواز هم نبوده و موسیقی را با یک ذهنیت کاملاً تاری، با بهره‌گیریِ حداکثری از ویژگی‌های مختص تار و تارنوازی خود خلق کرده است. گذر از این چالش‌ها و دست و پنجه نرم‌کردن با جملات تار شهنازی (پیش‌درآمد ماهور در بخش نخست و کل بخش دوم در سه‌گاه شامل جنگ و صلح و رنگ) مهمترین وجه «سایه‌وار» است. پایه‌های دست باز، دوبل‌نوت‌ها، ریزهای جفت و دیگر تکنیک‌های مختص تار را در این قطعات با جایگزینی‌هایی می‌شنویم که علیرغم حذف ناگزیر برخی اشاره‌ها و زینت‌های مهم با شگردهای نوازندگی شعاری -نوانس پررنگ، اهمیت دینامیسم، اتک‌های پرانرژی و غیره- درآمیخته و در نهایت قطعه‌ی شهنازی در دل سه‌تار نفوذ کرده‌است. اجرای ناگزیر با ناخن فلزی هر چند در جاهایی محدودیت‌های خود را نمایان می‌کند (مانند برخی جمله‌های آوازی در ماهور یا در آغاز بخش مخالف «جنگ») اما در کنار تنبکِ متناسب با موسیقیِ حدادی، ترکیب دلچسب و نمکینی از این دونوازیِ کلاسیک را سبب شده است؛ تا حدی که کم‌کاری ناشر در بسته‌ی صوتیِ عرضه‌شده، با نخستین مضراب‌ها فراموش می‌شود. از مسعود شعاری تشنه‌ی شنیدنِ جز اینها نیستیم.

کلاسیک ایرانی سعید یعقوبیان سایه وار پژمان حدادی سه تار نوازی مسعود شعاری 

امتیاز: 3.5
26 فروردین 1397
بالا