نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

تگ: موسیقی الکترونیک


4

تاج کوه یخ

نویسنده: آروین صداقت‌کیش

اگر کسی اخبار موسیقی را دنبال کند و از اجراها و رویدادها باخبر باشد، لابد گسترش روزافزون موسیقی الکترونیک در سال‌های اخیر را در گوشه‌وکنار به چشم دیده است. «غروب در بیشه‌زار» نیز برهمین بستر است که معنا پیدا می‌کند. چنان که پیش‌تر هم اشاره شده، هم نتیجه‌ی آن گسترش است (مطرح شدن 8 اثر از 8 آهنگساز خود نشانه‌ای است) و هم برآمده از یکی از بازیگران موثرش (جایزه‌ی رضا کروریان و گروه یارآوا). بدین معنی نوک کوه یخ را می‌نمایاند. و این تاج نه تنها از آن جهت اهمیت دارد که بخش پنهان بزرگ‌تری را نمایندگی می‌کند بلکه علاوه بر آن از این جهت که آشکار شدنش به دست گروهی (داوران جایزه‌) توانا و کاربلد صورت گرفته و بنابراین از لحاظ کیفی نیز نشانی گزیده از جریان بزرگ موسیقی الکترونیک است.

گذشته از زمینه، چالشی که در ابتدا بسیاری از آثار موسیقی الکترونیک را تهدید می‌کرد، یعنی خلط شرط لازمِ استفاده از ابزار فنی با شرط کافیِ خلاقیت و مهارت در آهنگسازی، به شهادت آثار برگزیده‌ی جایزه‌ی دوم (و بسی گواه‌های دیگر که از حوصله‌ی این نوشته‌ی کوتاه بیرون است) دارد مقهور خوش‌طبعی آهنگسازان نسل نو می‌شود.

بااین‌حال خود آثار را که می‌شنویم پرده از مسایل دیگری برداشته می‌شود. مسایل زیباشناختی آثار به یکدیگر نزدیک است (این نتیجه‌ی همسانی آموزش است یا صرفا زیستن در یک نسل یا حتا برآمده از سلیقه‌ی داوران؟ هنوز نامشخص است) و درنتیجه بااین‌وجود که قطعات بنابر ذهنیت و تجربه‌ی آهنگسازان با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند اما هنوز آن تشخص بیانی که باید درشان هویدا نشده است. شاید چون کم‌تر از ایشان قطعات دیگری شنیده‌ایم یا چون به اندازه‌ی کافی در این وادی کار نورزیده‌اند که ویژگی‌های ممتاز و تشخص‌یافته‌ی بیان هنری‌شان صیقل بخورد و بتواند در یک اثرِ تک متبلور شود. به بیان دقیق‌تر آثار به جبر تفاوت آفرینندگان تفاوت‌هایی دارند اما اولا تفاوت‌شان محدود به سطح فرم و تکنیک اجرای ایده است و ثانیا همان هم هنوز بدل به یک گرایش بیانی قابل تشخیص یا سبک متمایز نشده است؛ دست‌کم نه به اندازه‌ای که هنگام شنیدن بدون نام آهنگسازها درباره‌ی یکی بودن آهنگساز بعضی قطعه‌ها اشتباه نکنیم.

مانی مزینانی، سهیل شیرنگی، آرش اسدی، شهرزاد طالبی، فرزاد حسین‌آبادی، آسو کهزادی، پرهام ایزدیار غروب در بیشه‌ زار: آثار برگزیده‌ی دومین دوره از مسابقه‌ی آهنگسازی موسیقی الکترونیک؛ جایزه‌ی رضا کروریان ۱۳۹۶ آروین صداقت کیش کلاسیکال موسیقی معاصر موسیقی الکترونیک

امتیاز: 1.9
03 بهمن 1397
Yad Haye Parakandeh 1

نویزی که غزل می‌خواند

نویسنده: امیر بهاری

آلبوم «یادهای پراکنده» از همان نقطه‌ی قوتش لطمه می‌خورد؛ از ارجاعاتش به سنتی که پیشنیه‌ی موسیقایی صبا علیزاده است.

فرزند بدون حاشیه‌ی حسین علیزاده اولین اثر شخصی خود را در سبک الکترونیک در دنیای ظاهرا بسیار دور از  ردیف منتشر کرده است. شناخت او از ردیف و شناخت او از هارمونی و دیگر ملزومات علمِ موسیقی باعث شده تا کاری درخور جریان موسیقی الکترونیک ایران منتشر کند ولی وام‌گرفتن از موسیقی ایرانی و ساز کمانچه که می‌توانست سطح هنری کار را بالا ببرد در قطعاتی مثل «خاطرات پراکنده» و «سلام بر خاک»، به دلیل افراط مولف، آلبوم را از فضای سبکی خود که در آغاز تعریف می‌کند، دور می‌کند و متاسفانه باعث به سطح آمدن آن دیدگاه جذاب زیباشناسانه می‌شود.

آنچه صبا علیزاده با این آلبوم به ما می‌گوید و حتی با جملاتی در نشست رونمایی آلبوم هم گفته بود الهام از سنت‌هایی است که صبا آموخته و با آنها رشد کرده است. در بخش عمده‌ی آلبوم این الهامات به لایه‌های زیرین رفته است که شاید مخاطب ناآشنا به سختی بتواند منظر زیبایی شناسانه‌ی آن را درک کند. اما  اثر از جایی دچار خسران می‌شود که مولف می‌خواهد به مخاطبش ثابت کند نظرگاهش ریشه در موسیقی کلاسیک ایرانی دارد. این اصرار و پر رنگ شدن کمانچه باعث می‌شود آلبوم دوپاره شود و آن شروع موفق با نوای کمانچه که با اصوات الکترونیک در هم تنیده شدند، به این شکل ادامه پیدا نمی‌کند و کمانچه همان شخصیتی را پیدا می‌کند که سازها در موسیقی ردیفی دارند. در واقع کمانچه به قلب موسیقی الکترونیک آمده و توان جاری شدن به شریان این موسیقی را دارد ولی انگار شخصیت تازه‌اش در «یادهای پراکنده» را تاب نمی‌آورد.

البته اگر رویکرد صبا عیلزاده را برخوردی ساختارشکنانه با موسیقی الکترونیک بدانیم که در تلاش است ژانر را از تعاریف پیشین خود تهی کند، بحث‌هایی که پیش‌تر گفته شد رنگ می‌بازد اما هر چه که هست حداقل تصور نگارنده از نوع آغاز و بسط و گسترش موسیقی در آلبوم این بود که کمانچه بناست رخ دیگری از خود نشان دهد و بیش از آنچه می‌شنویم هنجارگریزی کند و آلبوم را در جایگاه یک تجربه بدیع موفق بنشاند.

امیر بهاری کارگاه نوفه صبا علیزاده موسیقی الکترونیک یادهای پراکنده

برای خرید و دانلود آلبوم یادهای پراکنده به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 1.9
10 دی 1397
set

روایتی الکترونیک از آفرینش شرقی

نویسنده: امیر بهاری

از روزگار علینقی وزیری تا امروز همواره بحث نوآوری در موسیقی کلاسیک ایرانی مطرح بوده و هست. از ساختن و پرداختن بن‌مایه‌های ردیف در بستر موسیقی کلاسیک غربی تا آمیختن آن با الگوهای موسیقی پاپ و حتی نواختن ربع پرده با گیتار الکتریک و... تجربه شده است. در بخش عمده‌ی این تجربه‌ها مسئله‌ی اصلی «موسیقی» است. کمتر پیش آمده که مثلا یک نفر با ساز ایرانی یا با استفاده از فواصل ایرانی یا حال و هوای موسیقی کلاسیک ایرانی به سمت «صدا» حرکت کند و موفق هم باشد. اجرای عطا ابتکار (با نام مستعار sote) تلاشی به سرانجام رسیده بود در مسیر برساختن اصواتی تهی از ادوار ریتمیک و حرکت‌های ملودیک که ماحصلش اصواتِ بی‌قراری بر مبنای گوشه‌ها و دستگاهای ایرانی بود.

تصور کنید چند جمله پیوسته در «اصفهان» که معمولاً در چند ثانیه اجرا می‌شود را با استفاده از صداهای الکترونیک به شکل اصواتی هنجارگریز برای هفت دقیقه طراحی کنید در حالی که هویت ایرانی آن همچنان کاملاً ملموس برجای بماند. کاری که عطا ابتکار در این اجرا کرد. این دستاوردی زیبایی‌شناسانه برای موسیقی آوانگارد ایران محسوب می‌شود. این قطعات را ابتکار در پروژه-آلبومِ «وحشتی مقدس در آفرینش» ارائه کرده بود و پنج‌شنبه چهارم مرداد ماه با همراهی تاریک بری (هنرمند صدا/تصویر -visual artist1) روی صحنه برد. تاریک بری ویژوال آرتیست ِ ابتکار است. بری همچنین ویژوال آرتیستِ تام یورک، نیکلاس ژار و سوپر گروه2 Atoms for Peace»3»هم هست.

ابتکار در این پروژه به عنوان هنرمندی آوانگارد به موسیقی موطن خود به مثابه‌ی صداهایی که در آفرینش جهان درونی انسان نقش داشتند، نگریسته است. او خودش و انسان معاصر را جستجوگری توصیف می‌کند که کیلومترها از این فواصل ناب دور است و ناگزیر با رنج و لذتی فزاینده این صداها (حقیقت) را کشف می‌کند. ای کاش سنتورِ خالص حضور کم‌رنگ‌تر داشت تا این کشف سخت‌تر و تاثیرش بر مخاطب عمیق‌تر می‌شد.

ابتکار یکی از مهم‌ترین و موفق‌ترین آهنگسازان موسیقی الکترونیک ایران محسوب می‌شود. درست که پیش از او هنرمندان برجسته‌ای هم‌چون علیرضا مشایخی و داریوش دولت‌شاهی در این عرصه تجربیاتی ارائه کرده‌اند اما پشتکار، تمرکز و به روز اندیشیدنش از او هنرمندی یگانه‌ ساخته است. هنرمندی که در پروژه‌ی «وحشتی مقدس در آفرینش» مخاطب را به ادراک لایه‌های عمیقی از «خلق» کردن در جهان شرقی دعوت می‌کند.


1- ویژوال آرتیست طراح، آهنگساز، گرافیست و به نوعی کارگردان است. وقتی می‌گویم کسی ویژوال آرتیستِ آهنگساز یا یک گروه است، یعنی او همکار و شریک هنری آن آهنگساز است و اثر هنری از ترکیب فعالیت بصری ویژوال آرتیست و موسیقی آهنگساز به دست می‌آید.
2- سوپر گروه به گروهی اتلاق می‌شود که هنرمندانش هرکدام در حرفه خود و در گروه‌های اصلی خود هنرمندان شاخصی هستند و برای انجام پروژه خاصی گرد هم می‌آیند. مثلا گروه Traveling Wilburys که در سال 1988 تشکل شد، گروهی متشکل از باب دیلن، روی اوربینسون، جورج هریسون، تام پتی و جف لین بود. هر کدام از این هنرمندان پیش از حضور در این گروه به موفقیت حرفه‌ای خود دست پیدا کرده بودند.
3- سوپر گروهی متشکل از تام یورک خواننده از ردیو هد، فلی، نوازنده بیس از ردهات پیلی پپرز، جوئی وارودنکر، درامر از گروه «R.E.M» و نایجل گودریک ( کیبوردیستی که سابقه‌ی تولید آلبوم [record producer] برای ردیوهد، راجر واترز، پل مک کارتنی و U2 را در کارنامه‌اش دارد).

صت تاریک بری امیر بهاری sote موسیقی الکترونیک عطا ابتکار

09 مرداد 1397
بالا