تحمیل موسیقی کلاسیک به کودکان نتیجهبخش نیست!
دربارهی فواید آموزش موسیقی بهصورت مفصل صحبت شده. ثابت شده که نواختن یک ساز ثمرات شناختی چشمگیری دارد. بهنظر میرسد که در بچههای مدرسهای که موسیقی میآموزند تفکر خلاق، هوش اجتماعی و عاطفی، هماهنگی عصب و عضله، حافظه و پردازش صوتی پیشرفت میکند. بنابراین بهراحتی نمیتوان خوبی آموزش موسیقی را رد کرد. اما وقتی حرف از نوع موسیقی میشود وضعیت بهاین روشنی نیست.
نیکولا بندتی نوازندهی برجستهی ویولن از طرفداران آموزش اجباری موسیقی کلاسیک به کودکان و نوجوانان است. او میگوید: «میگویند بچهها موسیقی کلاسیک را دوست ندارند. اجبار در آموزش ریاضیات و علوم و تاریخ و زبان چیز جاافتادهای است. چرا موسیقی باید استثنا باشد؟»
با درنظر گرفتن سابقهی بندتی در موسیقی کلاسیک دیدگاه او قابل درک است. اما پذیرفتن استدلال بندتی یعنی اینکه بپذیریم که موسیقی کلاسیک بیشتر از همه لایق آموزش و مطالعه است و اجبار در آموزش آن به نفع کودکان است.
اینکه اهالی موسیقی کلاسیک بگویند موسیقی کلاسیک «بهتر» از دیگر انواع موسیقی است چیز عجیبی نیست. جامعهشناس فرانسوی پیر بوردیو معتقد است که دلیل ارزشمند شناختهشدن موسیقی کلاسیک این است که آنهایی که پول و قدرت دارند آن را گوش میکنند: چیزهایی که توسط قشر نخبهی جامعه مصرف میشوند به دلیل ارتباط با ثروت و قدرت باارزشتر دانسته میشوند.
علیرغم پدیدهی بهشدت اغراقشدهی «اثر موتزارت» هیچگونه شواهدی مبنی بر اثرگذاری بیشتر موسیقی کلاسیک در مقایسه با دیگر سبکهای موسیقی وجود ندارد. در همهی سبکها موسیقی خوب (و بد) وجود دارد. اما شواهد بسیاری وجود دارد که «آموزش نیازمند ارتباط معنیدار است.» اجبار به آموزش موسیقی کلاسیک (یا هر نوع موسیقی) بعید است به آن نتایج مثبت مورد اشاره منجر شود.
تحقیقات نشان میدهد که دلیل مشارکت اندک دانشآموزان (مخصوصاً سال بالاییها) در کلاسهای موسیقی به دلیل این است که دانشآموزان به رپرتوار انتخاب شده توسط معلمان موسیقی علاقهای ندارند و نگاه معلمان به موسیقیهایی که دانشآموزان واقعاً دوست دارند حاوی این پیام است که آموزش موسیقی بهدرد آنها نخواهد خورد.
آموزش خوب موسیقی شامل انواع مختلفی از فعالیتها است: خواندن، نواختن، شنیدن، تحلیل کردن و ساختن. این نگاه احتمال اثربخشی بیشتری دارد تا اینکه بچهها را به شنیدن یک سمفونی ببریم و بعد آنها را سرزنش کنیم که چرا آن را دوست ندارند.
یادگرفتن موسیقی کلاسیک در مدرسه هیچ اشکالی ندارد. اما این تنها راه برای فراهم کردن آموزش موسیقی نیست؛ و مهمتر اینکه رویکرد «چه از موسیقی خوششان بیاید یا نه» احتمالاً بیشتر آسیب میرساند و فایدهای ندارد.