خوانندگان: تاج اصفهانی، ادیب خوانساری، ابوالحسن اقبال آذر، سعادمتند قمی، سید حسین طاهرزاده، غلامرضا قیطانچیان، حسن‌خان سنجلانی
تار: عبدالحسین شهنازی، درویش‌خان، محمدحسن عذاری، علی‌اکبر شهنازی
سنتور: رضا ورزنده، علی‌اکبر شاهی
کمانچه: باقرخان رامشگر
قره نی: حسین وزیری تبار
ناشر: تهران، چهارباغ
تاریخ انتشار: پاییز 1397
آوازهای گمشده‌ی (3) محتوای ضبط‌هایی از صفحات دورهی قاجار، برنامه‌های رادیو و مجالس خصوصی است1. امروزه ضبط‌های خصوصی برای پژوهشگران موسیقی بسیار مفید هستند. به عنوان مثال حضور دو ضبط از آواز غلامرضا قیطانچیان به همراه تار محمدحسن عذاری در این آلبوم می‌تواند رگه‌های نوری را به موسیقی این دو هنرمندِ برآمده از تبریزِ اوایل قرن حاضر بتاباند. در نبود متنی در درون دفترچه اطلاعات ضبط‌ها (مانندِ شماره‌ی صفحه‌ها و یا تاریخ ضبط) مشخص نیست. به علاوه پیش از این برخی از قطعات این مجموعه توسط انتشارات «ماهور» و «آوای مهربانی» منتشر شده است.
محافل خصوصی مکانی برای تبادل اطلاعات، به نمایش‌گذاشتن مهارت موسیقایی و حتی ایجاد فرصتی برای طرح نوعی از نقد در بین خود موسیقی‌دان‌ها بوده است. بسته به دورهی تاریخی گاهی میزبان محفل‌ها از طبقه‌ی مسلط جامعه بوده‌اند (مانند شاه، شاهزادگان، فرماندهان نظامی، سرمایه‌داران و زمین‌داران) و گاهی استادان و بزرگان موسیقی. احتمالاً با گسترش دستگاه‌های ضبط خانگی مبتنی بر نوارهای مغناطیسی بود که امکان ضبط و تکثیر اجراهای درون محافل فراهم شد. با این حال به ندرت گزارشی از محبوبیت ضبط‌های خصوصی نزد تعداد وسیع شنوندگان تا پیش از انقلاب 1357 داریم.
بعد از انقلاب ضبط‌های خصوصی تحت تأثیر شرایط سخت برای نشر و اجرای زنده‌ی موسیقی اهمیت ویژه‌ای یافت. تا پیش از آن این ضبط‌ها به‌سانِ یادگاری برای افراد حاضر در مجلس به حساب می‌آمد. اما در این دوره، آنها شکلی از تولیدات تازه‌ی موسیقی‌دان‌ها به حساب می‌آمدند. امکان تکثیر ساده‌ی نوار کاست نیز در گسترش و رونق این ضبط‌ها در آن دوران بی‌تأثیر نبود. پس از آرام و عادی شدن فضا برای تولید موسیقی در اواخر دهه‌ی 1360 تولید این ضبط‌ها نیز چندان ضروری به نظر نمی‌رسید.
هرچند در اواخر همین دهه و اوایل دهه‌ی 1370 آلبوم‌های رسمی از این ضبط‌های خصوصی منتشر شد، اما با پایان دهه‌ی 1360 موسیقی‌دان‌ها به تدریج رغبت خود را برای تشکیل محفل و متعاقب آن درز کردن ضبط‌های خصوصی خود به بیرون از دست دادند. به طوری که تقریباً امروزه به سختی رگه‌هایی از حیات محافل موسیقایی را می‌توان یافت.
در پایان می‌توانید بخشی از قطعه‌ی «آواز بختیاری» با آواز غلامرضا قیطانچیان به همراه تار محمدحسن عذاری را بشنوید.
1 - می‌توانید برای اطلاع بیشتر درباره‌ی مجموعه‌ی «آوازهای گمشده» معرفی‌های «آوازهای گمشده‌ی (1)» و «آوازهای گمشده‌ی (2)» را بخوانید.
برای خرید و دانلود آلبوم آوازهای گمشده‌ی (۳) به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.
01 دی 1397