نقطه‌ی دف

دف: نبیل یوسف شریداوی

ناشر: نشر موسیقی نوفه
مدیر مسئول: معین فرزاد

ضبط: آوای کوچه باغ
صدابردار: ذبیح‌الله وحید
تاریخ ضبط: ۱۳۹۴

تاریخ انتشار: ۱۳۹۹

روایتِ نبیل یوسف شریداوری است از آنچه مردمان سرزمین مادری‌اش سالیانِ دراز در مدح پیامبر اسلام، به زبانِ موسیقی و دف نواخته و خوانده‌اند. اگر ساده‌ترین تعریف سماع را «به حرکت درآمدن گروه شیفتگان تحت تاثیر آوای دف و نی و تنبور و شعرهای آهنگین» بدانیم؛ این آلبوم را، با وجود غیبت ساز نی، می‌توان اثری تمام عیار در به تصویر کشیدن این تعریف دانست؛ جایی که دف، ساز خوش‌آمدگوی پیامبر، همراه با اذکارِ در مدحِ او به نقطه‌ی تمرکز می‌آید.

شریداوی در زمینه‌ی موسیقی صوفیان عرب و کرد فعالیت دارد و «نقطه‌ی دف» دومین اثر رسمی او است. این اثر،‌ در واقع، بازی او با آکسان‌ها و ریتم‌های مختلفی است که از انواع موسیقی خطه‌ی جنوب ایران چون موسیقی شادمانی، زار و بومیِ عرب‌زبانان برگرفته و ممکن است اصوات انسانی چون دست زدن هم به کمک دف در اجرای آنان بیایند. در مقابل اما، شریداوی مرز ملودی‌هایش را به سرزمین‌های جنوبی ایران محدود نمی‌کند و اذکار صوفیانِ مناطق مختلفِ عربی را هم به این نقطه می‌آورد و نوعی پیوستگی میان موسیقی این خطه‌ها به وجود می‌آورد. ملودی‌ها، معمولاً، با یک ذکر تکرارشونده پیش می‌روند و فرم بندبرگردان دارند، که بافتی تقریباً یکپارچه به آنان بخشیده و در طی بخش‌های مختلف شنونده با تضاد اندکی روبه‌رو می‌شود.

شریداوی، بر خلاف توضیحاتی که درباره‌ی هر قطعه و جزییات ساختاری آن در دفترچه‌ی آلبوم داده، سخنی از نحوه‌ی اجرای خطوط آوازیِ این آلبوم به میان نیاورده است. چهار قطعه‌ی اول تماماً به زبان عربی هستند و از قطعه‌ی پنجم تا پایان آلبوم، که در واقع می‌توان گفت با یک قطعه‌ی چند بخشیِ بلند و نیمه‌کُرال رو‌به‌رو می‌شویم، کلام نیمه‌فارسی/نیمه‌عربی است و ملودی از مدهای خطه‌های عرب‌زبان دور شده و به موسیقی خطه‌ی کردستان سفر می‌کند.

در پایان می‌توانید بخشی از «سماع سوری» را بشنوید.