نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

بایگانی: 27/05/1398


Yek Ghafeleh Del 1

خوبِ بی‌خطر

نویسنده: کامیار صلواتی

«یک قافله دل» آلبومی محترم اما محافظه‌کار است؛ نه سخنی تازه می‌گوید و نه سودای جهانی دیگر در سر می‌پروراند. اثری برای گروهی از سازهای ایرانی در همایون و شوشتری، که حتی خط باس‌اش هم یادآور تجربه‌های چهل سال پیش هستند. تقریباً در کار هر آن چیزی است که به عنوان ویژگی تیپیکال آلبوم‌های موسیقی کلاسیک ایرانی در چهل ساله‌ی اخیر می‌شناسیم، چه در توالی و تجمیع گونه‌های اجرایی، چه در سازبندی، چه در تنظیم و بازتفسیر قطعات «قدیمی»، و چه حتی در امور دیگری چون نحوه‌ی انتخاب شعرها؛ الگویی که از تجاربی چون آثار گروه‌های عارف و شیدا نمونه‌برداری کرده‌اند و اگر در دوران اوج شکوفایی این تیپ آثار خلق می‌شدند، می‌توانستند نمونه‌ای درجه‌ی دو از آن‌ها قلمداد شوند. از این رو، این آلبوم تنها این تنه‌ی اصلی و فرسوده‌ی چند دهه‌ی اخیر را فربه‌تر می‌کند؛ تنه‌ای که چند سالی است رو به تکیدگی دارد. «یک قافله دل» تاکنون نمونه‌های همانند زیادی داشته و احتمالاً از این به بعد هم نمونه‌های مشابه‌اش از راه خواهند رسید. گاهی ساز و آوازهایش شنیدنی‌اند و «به‌بَهـ»ی را از عمق جان برمی‌انگیزانند؛ به ویژه در دو ساز و آوازی که یکی با همراهی نی و دیگری با همراهی تار اجرا شده است، و گاهی از فرط دل سپردن به کلیشه‌های رایج در آثار همانندش، قابل‌ پیش‌بینی و در نتیجه ملال‌آور می‌شود. در حقیقت، این اثر و آثاری که این‌چنین محو هنجارهای شنیداری عصر خود هستند و درنتیجه عنصر پیش‌بینی‌ناپذیری ندارند، پیام‌هایی به مخاطب مخابره می‌کنند که مملو از «پِرت اطلاعاتی»اند، آن‌قدر که در مخاطب نیازی برای شنیدار فعالانه ایجاد نمی‌کنند و واکنشی را به محتوای خود برنمی‌انگیزانند. «یک قافله دل» به دلیل همین برخورد غیرانتقادی و غیرحلاج‌گرانه، خوب و بد این دست آثار را یک‌جا با هم خریده و یکسره تن خود را به این تکیه‌گاه سپرده است.

در حقیقت، آزمون وجاهت «یک‌ قافله دل» و آثار مشابه‌اش، نه صرفاً با عیاری درونی، که با سنجه‌ای بیرونی ممکن می‌شود: اثری این‌چنین، در تاریخ موسیقی ما با همه‌ی بالا و پایین‌هایش در دهه‌های اخیر، و در ظرف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی زیست ما، کدام دغدغه را –جز اشتیاق خالقان‌اش برای خلق- پاسخ‌گوست؟

برای خرید و دانلود آلبوم یک قافله دل به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 1.5
27 مرداد 1398
3 oud

در سراشیبی افول

نویسنده: مهدی سیدی‌نژاد

«سه‌عود» نام گروهی است به سرپرستی شهرام غلامی که پیش از این آلبومی را با نام «سرمستی» (نغمه حصار، ۱۳۹۳) منتشر کرده بود. در کنسرت «شیدایی» علاوه بر اینکه دو نوازنده‌ی دیگر عود این گروه تغییر کرده بودند ویولنسل نیز به جمع سازها اضافه شده بود. سازهای کوبه‌ای (تمبک و بندیر) نیز همانند آلبوم «سرمستی» حضور داشتند. تمامی قطعات به غیر از دو قطعه‌ی میانی ساخته‌ی شهرام غلامی بود. بخشی از قطعات کنسرت نیز با «سرمستی» مشترک بودند که با تغییراتی اندک اجرا می‌شدند. ويژگی‌های همیشگی موسیقی مدنظر غلامی در کنسرت حضور داشتند؛ از شیوه‌ی نوازندگی و صدادهی استاندارد ساز او تا ملودی‌ها، تکنیک‌های سازی و الگوهای وزنی که می‌خواهند موسیقی‌های محلی ایرانی را تداعی کنند. به این اضافه کنیم که حالا در این کنسرت طیف این ویژگی‌های صوتی گسترده‌تر شده، دو عود دیگر و یک ویولنسل در کنار موسیقی غلامی آمده‌اند تا شنونده را با یک اجرای یک ساعت و نیمه به صورت بی‌وقفه همراه کنند.

با این حال این گسترده‌تر شدن ایده‌های موسیقایی ترکیبی یک‌دست و متعادل پدید نمی‌آوردند. به علاوه قطعات در کنار هم تمایلی به اینکه یک کل واحد یک ساعت و نیمه را بسازند نداشتند. این ویژگی‌ها سبب می‌شد کیفیت مطلوب نوازندگی شهرام غلامی و حمید قنبری نیز برای موفقیت اجرا کافی نباشد و تفاوت محسوس کیفیت نوازندگی دو نوازنده‌ی عود دیگر و ویولنسل در قیاس با آن دو، غلامی و قنبری را مجبور می‌کرد بیش از پیش بار پیشبرد اجرا را بر دوش بکشند. از سویی دیگر کیفیت صدای سالن خلیج فارس فرهنگ‌سرای نیاوران نیز بر کیفیت اجرا بی‌تأثیر نبود. گروهی با حضور ۴ ساز بم که می‌توانست لرزه بر اندام شنونده بیاندازد، صدایی نحیف و لاغر داشت. اجرای ضعیف «سه‌عود» در این کنسرت نسبت به اجرای موجود در آلبوم «سرمستی» و همچنین آلبوم اخیر غلامی با نام «دیرینه‌ی دلخواه» (آوا خورشید، ۱۳۹۶) نشان می‌دهد او روندی رو به افول را طی می‌کند.

27 مرداد 1398
بالا