نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

بایگانی: 23/01/1399


golozar2

کوارتتِ صوری

نویسنده: کامیار صلواتی

تفاوت اصلی آلبوم گلعذار مانی فرضی با پرند او، در قطعاتی است که برای تنظیم دوباره انتخاب کرده است. برخلاف پرند، قطعات گلعذار از آهنگسازان مختلف تاریخ معاصر موسیقی کلاسیک ایرانی انتخاب شده‌اند: مختاری، زرین‌پنجه، شهنازی، موسی معروفی، و محمود ذوالفنون. ایده‌های این آلبوم نیز مشابه پرند هستند: گسترش رپرتوار «موسیقی مجلسی ایرانی»، برجسته کردن اهمیت ویولا، و البته ایده‌ی فرعی‌تر اعاده‌ی حیثیت از ویولن در موسیقی کلاسیک ایرانی.

علاوه بر این، در مقایسه با پرند، آهنگساز در انتخاب مُدها هم دست خود را بازتر گذاشته است. برخلاف پرند که محدود به دشتی و سه‌گاه بود، گلعذار در همایون، بیات ترک، و اصفهان است؛ دستگاه‌/آوازهایی که شاید بتوان بنا به تجربه دوتایشان را برای چند صدایی کردن هموارتر از –دست‌کم- سه‌گاهِ آلبوم پرند دانست. شاید به همین دلایل است که در کل، گلعذار متنوع‌تر و رنگارنگ‌تر به گوش می‌رسد.

با وجود این‌ها، اشاره‌ی فرضی به «موسیقی مجلسی ایرانی» در دفترچه‌ی آلبوم مبهم است: منظور او دقیقاً کدام موسیقی است؟ حدود و ثغور مفهوم «مجلسی» در موسیقی کلاسیک ایرانی کجاست؟ با خواندن توضیحات او، درمی‌یابیم که منظورش، دست‌کم از نظر صوری و سازشناسانه، احتمالاً همان مفهوم موسیقی مجلسی در موسیقی کلاسیک اروپایی است. از ابهامات مرتبط با این نوع کاربست واژه‌ی «مجلسی» در ادبیات موسیقی کلاسیک ایرانی که بگذریم، سوال این‌جاست: مگر چنین گروه‌هایی، که موسیقی دستگاهی را با سازبندی یکسره غربیِ «مجلسی» بنوازند، چقدر وجود خارجی دارند که یکی از اهداف این آلبوم «گسترش رپرتوار» آنها قلمداد شده است؟

در کنار این، نکته‌ی مهم دیگری نیز در این تنظیم‌های دوباره مغفول مانده است: در آثار مشابه برای کوارتت زهی در موسیقی کلاسیک غربی، فرم کلان و خُرد هر اثر نیز متأثر و اثرگذار بر سازبندی است؛ در حالی که در هر دو اثر مانی فرضی، این نکته به تمامی برکنار مانده است. المان‌های فرمال خُرد هر قطعه چندان لابه‌‌لای سه (یا چهار) ساز پخش نشده‌اند و ارتباط ارگانیکی با یکدیگر ندارند، و در عین‌حال فرم کلی هر قطعه (بسط و گسترش جمله‌های اصلی)، و فرم کلان هیچ کدام از دو آلبوم گلعذار و پرند متأثر یا خاصّ ملزومات یک کوارتت یا تریوی زهی نیستند.

برای خرید و دانلود آلبوم گلعذار به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 0
23 فروردین 1399
بالا