نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

بایگانی: 22/02/1400


Sialk 1

سِفْرِ پوچی

نویسنده: کامیار صلواتی

«سیَلک ـ نمای شرقی» یک کلاژ است؛ کُلاژی آکنده از عناصر موسیقی دستگاهی، موسیقی مردمی، زمزمه‌ی مصوت‌ها و صامت‌ها، اصوات الکترونیک، و حتی آواز تبتی. طبعاً، اولین سؤالی که به ذهنِ شنونده خواهد رسید این است که چرا آهنگساز چنین رویکردی را برگزیده و چه هدفی را دنبال می‌کرده است و پی‌جوی کدام هویت، کدام تمایز و کدام ویژگیِ ازآنِ خود بوده؟ پاسخِ آهنگساز واقعاً نامعلوم است. او در متن دفترچه صحبت از «سفر شنیداری» می‌کند و «چشم‌اندازهای فرهنگی»؛ کلیدواژه‌هایی که امروز، پس از همه‌ی تجربه‌هایی که نام نخ‌نمای «تلفیق» و «هم‌نشینی» و «موسیقی ملل» گرفته‌اند، هیچ نشانی از تمایز و فردیت و هویت به‌دست نمی‌دهند؛ ویژگی‌هایی که در آثار موسیقی معاصر اهمیتی غیرقابل‌انکار دارند. برای این‌که اوضاع پیچیده‌تر شود، آهنگساز در تنها جایی از متنِ دفترچه که تلاش کرده ایده‌ی کلی خود را در اثر توضیح دهد، از ادبیاتی گمراه‌کننده‌تر هم استفاده کرده است: «در برخی از قطعات، استفاده از عنصر بداهه در کنار تمرکزهای صوتیِ گسترش‌یافته، مؤلفه‌های اصلی به‌حساب می‌آیند. پُر واضح است که استفاده از عناصری متفاوت، در موسیقی ملی ایران، بر ایجاد این مؤلفه‌ها تأثیر گذاشته‌ است».

گذشته از معنای نامعلوم «تمرکز صوتی گسترش‌یافته»، که در کنار ایده‌ی چندین‌بار آزمون‌شده‌ی «بداهه» نشسته تا شاید کار را متمایز نشان دهد، منظور کدام عناصر متفاوت در موسیقی «ملی» است؟ شاید منظور علی رادمان آواز تبتی و موسیقی الکترونیکی و عناصری از این دست هستند. همه‌ی آنچه از متن مبهم دفترچه و محتوای صوتی «سیَلک» می‌شود فهمید هم‌نشینی تکه‌کوبی‌‌شده‌ی آواز و سازِ حقیقتاً پیش‌پاافتاده‌ی دستگاهی و فولکلور (لابد به نشانه‌ی «نمای شرقی»)، انبوه گلیساندوها (این پدیده‌ی مورد علاقه‌ی آهنگسازان معاصر)، اصواتی الکترونیکی (که لابه‌لای بقیه‌ی تکه‌ها می‌لغزند)، دِفرم کردنِ بی‌پایان، و دست‌کم سؤال‌برانگیزِ همه‌ی این‌ها، و دوری و نزدیکیِ گاه‌به‌گاهِ به یک تُنِ مرکزی است.

«سیَلک» از جهاتی به شدت یادآورِ آثار علیرضا مشایخی است؛ مثلاً «جشن». از این منظر اگر بنگریم، تقریباً هیچ‌یک از اجزای این کلاژ متعلق به خود اثر نیستند. حتی تأکید روی تکرار بعضی واژها و مصوت‌ها و صامت‌ها هم پیش‌تر در تجربه‌های مشایخی آزموده شده. اگر پرده‌ی پرطمطراقِ ابهام‌آمیزِ این اثر را کنار بزنیم، این سؤال بر ذهنمان سنگینی می‌کند که تکه‌های این کلاژ، چه به تنهایی و چه در ترکیب با یکدیگر، حامل چه معنایی‌اند؟

برای خرید و دانلود آلبوم سیَلک – نمای شرقی به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز نویسنده: 1.5
22 اردیبهشت 1400
بالا