خلق، چه در هیئت یک شیءِ غیرهنری و چه در قالب یک اثر هنری، برای بروز و ظهور نیازمند مراتب و ویژگیهایی است، تا به پدیدهای باورپذیر تبدیل شود. تلاش در خلق، بی هر کدام از این مراتب و ویژگیها، همچون کوبیدن آب در هاون است؛ در سادهترین شکلِ ممکن، مثلاً برای صرف یک چای عصرانه با یک دوست، فرآیند پیچیدهای را برای خلق یک حس خوب از پیش طراحی میکنیم؛ از تهیّهی یک شیرینی لذیذ و دم کردن چایی خوشعطر تا آماده کردنِ فضای خانه و روشن کردن شمعی برای ساختن یک فضای دلچسب.
اگر ایده، تفکر، تکنیک و اجرا را مراحل اصلیِ طیِ مسیرِ یک خلق هنری بدانیم، کاستیهای «بشنو ز مثنوی» روشنتر خود را نشان خواهند داد. نوازندگان از قبل و در قالب یک گروه گرد هم نیامدهاند تا از اجرا و حالوهوای یکدیگر و سایر قطعاتِ کار آگاه باشند. در این مورد، مشکل این است که آشفتگیِ ناشی از چنین رویکردی، در فقدان یک انسجامِ نهایی (که مسلماً نیازمند تفکر است)، بر حاصل کار تأثیر گذاشته است؛ اتفاقی که در تولید یک «آلبوم» توجیهپذیر نیست. از سوی دیگر، انتظار مخاطب برای مواجهه با مجلسی معنوی در آلبوم، که بهسبب محوریت مثنوی و ماهیتِ آن (چه از نظر موسیقایی و چه از نظر ادبی) بهوجود میآید، برآورده نشده و، برعکس، در برخورد با نوعی فضای محفلی، دچار تناقض میشود. همهی این نقصها را میتوان گواهی دانست بر غیبتِ یک موسیقیدان ایدهمند، برای شکل دادن و به ثمر رساندنِ طرح. همچنین، وجود یک آهنگساز خلاق میتوانست بر طراحی، بسط و گسترش این ایده تاثیر بسزایی بگذارد: شاید اضافه کردن قطعاتِ سازی۱ به آلبوم و یا تصمیمی دیگر برای ترتیب اجرای قطعات و ـ حتا ـ تعیینِ فکرشدهتری از اینکه هر ساز در چه مایهای بنوازد.
شاید ایدهی اجرای همهی مثنویها، با طراحی فضایی برای گذر از دنیای یکی و ورود به دنیای دیگری، با استفاده از مُدگردی، تجربهای متفاوت را برای شنونده مهیا میکرد، هرچند این ایده آلبوم را به فضای «موسیقی کلاسیک ایرانی» نزدیکتر میکرد و دایرهی مخاطبانِ احتمالی را تقلیل میداد.
۱- پارتیتورِ قطعهی شماره یک ("سرود آغازین" ـ فایل پیدیافِ همراه آلبوم)، برای کسانی که به چگونگیِ شکلگیریِ این تصنیف و شیوهی سازآرایی آن کنجکاوند، مفید خواهد بود.
برای خرید و دانلود آلبوم بشنو ز مثنوی به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.
18 خرداد 1400