نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

دسته بندی: موسیقی متن


Exonerate 1

انتخاب یا تألیف

نویسنده: آروین صداقت‌کیش

«در اجرای این نمایش، آنچه تلخی [...] را دوچندان می‌کند بی‌شک موسیقی است. [...] موسیقیِ متن و همراهی آن با نمایش گویی جدایی‌ناپذیر است.»۱ اینها کلماتِ بازیگرِ نمایشی است که موسیقی متنش در آلبومِ تبرئه منتشر شده است و مخاطب را با این چالشِ ساده مواجه می‌کند که، شگفتا، گویی به‌رغم اعلامِ صریح، موسیقی از نمایش جدایی‌پذیر است. موسیقی، چنان که از همان چند خطِ بیانیه‌وار برمی‌آید، بنا بوده است نقشِ افزاینده‌ی عواطفِ موجود در ساختارِ نمایش را بازی کند، اما حال، که از وصل خویش جدا افتاده است، «حکایت»ی نمی‌یابد تا «دوچندان»ش کند. ردی از آن‌همه باقی نمانده، جز نامِ قطعات که، چون پیوسته بخوانیم‌شان، یک تک‌گویی مینیمال با درون‌مایه‌ی نمایشِ اصلی را در ذهن تداعی می‌کند. چنین نمایشکی چنان توانی ندارد تا تکیه‌گاه آن موسیقیِ جدایی‌ناپذیر شود.

از موسیقیِ دورمانده از وصل که بگذریم، خودِ موسیقی به ملغمه‌ای از عناصرِ متفاوت سبکی می‌ماند که گاه در حال جوشیدن در دل یکدیگر و گاه تنها در حال عبور از کنار هم‌اند. در موسیقی‌ای که آهنگسازانش ارشام مؤدبیان و کیارش اعتمادسیفی بوده‌اند، نه‌تنها عناصر سبکی در لایه‌های مختلفِ هر قطعه بدون مهار همنشین شده‌اند (مثلاً تکنوازی‌های گیتار الکتریک سرچشمه‌گرفته از بلوز دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ با همراهی خط درامزِ برآمده از هارد راکِ دهه‌ی ۱۹۹۰ در قطعات نخست و بعدتر همنشینی عناصری از همین دست با چاشنی‌هایی از موسیقی کلاسیک ایرانی)، بلکه تأثیر نام‌ها و برداشتِ مستقیم از قطعه‌های خاص هم کاملاً قابل لمس است. مثلاً به سختی ‌می‌توان گفت بدون تکنوازی‌های گیتار در Still Got the Blues گری مور و Brothers in Arms دایر استریت و این گوشه و آن گوشه چاشنی‌هایی از کَمِل و پینک فلوید قطعاتی مانند ”مرا گرفتند!“ (!They Got Me) یا ”شب‌های سرد سلول“، چه چیزی ممکن بود باشند. احتمالاً از آنها جز چند لایه همراهیِ کم‌تر شناخته‌شده (باز هم برداشتی از موسیقی دهه‌های بعد) برجای نمی‌ماند. چنین وضعیتی و اندیشیدن به این که چگونه آن عناصرِ شناسنامه‌دار در نظر آهنگسازان و عوامل نمایشنامه می‌توانسته راوی عواطفی گوناگون و متفاوت باشد مانند آن است که پرسیده باشیم آیا آهنگسازی برای نمایش مشابهِ انتخابِ موسیقی است.

 


۱- دفترچه‌ی آلبوم.

برای خرید و دانلود آلبوم تبرئه به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 0
06 خرداد 1399
lovely trash

...خون؛ درونِ رگِ گیاه

نویسنده: سعید یعقوبیان

جدیتِ آغاز فیلم از جایی که گوینده‌ی شبکه‌ی ماهواره‌ای، خبری درباره‌ی «منیرخانوم» می‌گوید به یکباره رنگ عوض می‌کند و بیننده وارد خیالات او می‌شود. این اولین نمود موسیقی در فیلم است: یک هفت‌ضربیِ سرخوشانه‌، با پایه‌ای روی سه‌تار به‌صورتِ خفه (Mute) که به یاریِ تغییر فضایِ فیلم می‌آید. روی همین ملودی، طنز فیلم پررنگ‌تر می‌شود. منیر چندین بار با تغییر کانال‌های ماهواره، گیتارنوازی را می‌بیند که ترانه‌ای با کلیدواژه‌ی نام او می‌خواند. این ملودی چند بار دیگر در لحظاتی که بار کمدی فیلم بیشتر است حضور می‌یابد: صحنه‌ای که منیر دنبال بغلیِ شوهر می‌گردد یا آنجا که همه به توصیه‌ی شوهر، ظاهرِ خود را درست می‌کنند تا برای ورود مأمورین آماده باشند.

اساسِ ایده‌های موسیقی فیلم پیش‌تر در فیلمنامه نوشته شده‌اند. رامین پسر کوچک خانواده، دهه‌ی شصت برای تحصیل به خارج از کشور رفته‌است. او وقتی در ایران بوده گیتار می‌نواخته اما در غربت سه‌تار دست گرفته‌است. سه‌تار -که رامین در صحنه‌هایی در قاب عکس نیز می‌نوازد- دستمایه‌ای شده‌است تا در پیچ‌های مختلف فیلمنامه، حضوری متأثر از داستان داشته‌باشد. مثلاً «بهاران خجسته‌باد» را که شاعرش چپ بوده، ابتدا با سه‌تار در تنهاییِ منصور (برادر چپ‌گرا) می‌شنویم‌ و در ادامه، خواندنِ گروهی‌اش، به حقه‌ای برای حرف کشیدن از منصور بدل می‌شود. وقتی امیر (فرزند رزمنده‌ی خانواده) می‌فهمد که شهید شده، ملودی «ممد نبودی» نواخته می‌شود. در برخی لحظات عاشقانه یا غم‌بار نیز بیات اصفهانی با سه‌تار نواخته‌شده: خلوتِ منیر در زیرزمین با قاب عکس همسر که «رختخواب مرا مستانه بنداز» می‌خواند، وقتی سیما قاب عکس منصور را به دست می‌گیرد، وقتی منیر نامه‌ی عاشقانه‌ی پسر شهیدش را می‌خواند، یا هنگام مطلع شدنِ رامین از مرگ پدر. سه‌تار اغلب تنها استفاده شده و در لحظات معدودی با بم‌تار و یک بخش زهی نحیف همراه شده‌است.

دیگر عنصر صوتیِ تکرارشونده‌ی فیلم صدای آونگ ساعت است. مانند آنجا که شوهر می‌فهمد دیگر مرده، یا زمانیکه مادر قاب عکس امیر و منصور را که هر دو جان در راه ایدئولوژی داده‌اند، رو به هم می‌چسباند تا هم را در آغوش گیرند، یا به عنوان نشانه‌ای از نزدیک شدن به صبح.

وقتی صحبت از ایران معاصر در گذر زمان است سه‌تار و آونگ، انتخاب‌هایی متأثر از فیلمنامه، ساده و منطقی بوده‌اند. با چنین خوانشی‌ست که انتخاب «خونه‌ی مادربزرگه» برای پایان‌بندیِ فیلم نیز که در اجرای گروه پالت با «یادگار خون سرو» درآمیخته، توجیه می‌شود.

موسیقی متن موسیقی فیلم آشغال های دوست داشتنی افشین عزیزی سعید یعقوبیان محسن امیریوسفی

14 اسفند 1397
Rahgozar 00

رمزگشایی از هزارتوی شرقی

نویسنده: امیر بهاری

اجراهای هنرمندان ایرانی با تریو رامبرانت از منظر رسیدن به یک زبان مشترک دو سوی متفاوت دارد. اعضای تریو خیلی خوب به سمت موسیقی شرقی (هم‌چنین موسیقی ایرانی) حرکت می‌کنند تا به شیوه‌ی بیانی مورد نظر این همکاری دست پیدا کنند در نقطه مقابل اما هنرمندان وطنی به کار خویش مشغول‌اند و شاهدی بر این مدعا هستند که هنر نزد ایرانیان است و بس! آلبوم «رهگذر» اثر تونی اورواتر که نوازنده‌ی کنترباس تریو رامبرانت است هم شاهدی بر دقت نظر این نوازندگان در تلاش برای فهم موسیقی و هارمونی‌های شرقی است.

«رهگذر» که حاوی ۳۰ قطعه و ۷۴ دقیقه است، در مسیر پر فراز و فرودی در شرق قدم بر می‌دارد. از بالکان وارد می‌شود و به خاور میانه می‌رسد. نه تلاش می‌کند خیلی عمیق وارد جزئیات تکنیکی شود و نه مانند یک توریست چشم‌اندازی مبهم را ترسیم می‌کند. رهگذر بیشتر در تلاش است تا ماهیت هارمونیک موسیقی این مناطق را بیازماید.
از سوی دیگر همین تنوع باعث می‌شود آلبوم انسجام لازم برای مجموعه‌ای مدوّن را نداشته باشد. در برخی قطعات ویلن ملودی اصلی را می‌نوازد. برخی قطعات برای عود و برخی برای کلارینت و کنترباس ساخته شده‌اند. آلبوم با والسی بالکانی آغاز می‌شود؛ به هارمونی‌های عربی ورود می‌کند و گذاری هم بر موسیقی اورشلیم دارد.

با توجه به اینکه این اثر موسیقی متنِ یک سریال مستند هلندی است شاید ایرادهای فوق قابل اغماض به نظر برسند زیرا امکان دارد هنگامی که موسیقی با تصاویر همراه می‌شود با اثری منسجم و سالم روبه‌رو باشیم اما به عنوان یک اثر مستقل شنیداری این تنوع علی‌رغم گوش‌نواز بودنش به انسجام آلبوم لطمه زده است.

به سادگی می‌توان در این آلبوم شنید که شاخه‌ای از هنرمندان نسل نو موسیقی اروپا در حال تغذیه از موسیقی هزار رنگ شرق هستند. به خاطر بیاورید اجرای کیهان کلهر با تریو رامبرانت را که همین دو ماه پیش برگزار شد. نواختن آن ریتم یازده ضربی مشهور کردی در انتهای اجرا نشان از تلاش‌های این تریو برای برخوردی خردمندانه با موسیقی شرق بود. چیزی که در «رهگذر» هم نمود دارد. ظاهراً آن‌ها رفتار متفاوتی با افراط و تفریطِ ما در پیش گرفته‌اند.

برای خرید و دانلود آلبوم رهگذر به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 3.3
10 آبان 1396
بالا