«همسان و همسکوت» نام جدیدترین همکاری حسین علیزاده و رامبرانت تریو است؛ همکاریای مسبوق به سابقه، با تریویی محبوبْ نزد نوپردازان موسیقی کلاسیک ایرانی. این اثر شامل نُه تِرک در فضای مُدالِ محبوب علیزاده (دستگاه نوا) است که دو قطعه را از فضایی قرینِ نوا یعنی ابوعطا وام گرفته است: «سماع» و «سرمست» که سالها پیش در «بادهتویی» با تنظیمی برای ارکستر ایرانی شنیدهایم.
«همسان و همسکوت»، در تمامی لایههایش، از زیربنا تا روبنا، «همنشینی» سنّت و مدرنیته است. همنشینیای که روی دیگر تقابلِ این دو در ادبیاتِ موسیقیشناسی کلاسیک ایران است. در یک سو، علیزاده است، برآمده از سنّتیترین فضاهای موسیقایی نزد برجستهترین اساتید و، در سوی دیگر، تریویی که با سازهایی کموبیش فراموششده ریشه در موسیقیِ جَز دارد. علیزاده، که از ابتدای مسیر موسیقاییاش بِرَند خود را ساخته، با سازی به این محفل آمده که ابداع و در خدمت بیان موسیقایی خودش است. ترکیب حاضر، که حتی مجلسی بودن خود را وامدار کلاسیکترین فرمهای اجرایی موسیقی ایران است، نوعی سفر در زمان و مکان است؛ عطر هنر موسیقاییِ سه قاره که در فضا ترکیب شده و یکی میشود.۱
«همسان و همسکوت» اگر نگوییم بهترین، یکی از بهترین کارگرفتها از رامبرانت تریو است. علیزاده در این اثر، متفاوت از همکاریهای پیشین تریو با نوازندگان ایرانی که بیشتر نقش فضاسازی و همراهی را بر دوش میکشیدند، بار ملودیک و مُدالی پررنگ و در خدمت دستگاه به آنها سپردهاست. اوج این نقش در تِرَک «رامبراندینژاد» است که هوشمندانه، طنازانه۲ و پیروِ نامگذاریهای آشنایی چون «محمدصادقخانی» نام نهاده شده است و در آن نوا به روایت رامبرانت تریو را شنوا هستیم. حتی در تنظیم قطعات "سماع" و"سرمست" اجرای جملات مهمی از اثر به پیانوفورته و ویولُنه سپرده شده است. علیزاده، در تِرَک آخر، به رسم اغلب اجراهایش، نسخهی به روز و حالحاضرِ «ترکمن» را ارائه کرده است؛ قطعهای که اجرای هربارهاش یادآورِ سواری است که بر دشت سنّت امیدوارانه یکّهتاز است.
ماحصل همنشینی علیزاده و رامبرانت تریو، در «همسان و همسکوت»، حتی نزد سنّتیترین گوشهای موسیقایی، همچنان نوا و ابوعطا است؛ نوا و ابوعطایی که تنها با اشاراتِ ملودیک در لایههای سطحی پدید نیامده، بلکه کاملاً پیرو سِیر مُدال و زیربنایی منطقِ دستگاه شکل گرفته است و این همان پویایی سنّت است.
۱- برگرفته از توصیف جیم هیکسون در دفترچهی همراه اثر.
۲- طنز و خوشروییای که همواره در جدیت علیزاده شاهد بودهایم.
برای خرید و دانلود آلبوم همسان و همسکوت به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.
16 دی 1399