«سالنامه» یکی از جدیترین پیشنهادهای موسیقی ایرانی در زمینهی موسیقی چند صدایی برای گروه سازهای ایرانی است. فارغ از کیفیت آهنگسازیاش و جذابیت یا عدم جذابیتاش، ارکستراسیون، دقت مثالزدنی در تنظیم و ارزش قائل شدن برای تکتک نتها در این اثر چشمگیر است. به اینها اضافه کنید حضور تعداد قابل توجهی از نوازندگان گزیدهکار که در کیفیت کار نقش موثری داشتهاند. با همهی این ویژگیها و محسنات، «سالنامه» به نوعی نقطهی پایان بر سودای موسیقی چند صدایی هم هست؛ علیالحساب با ابزاری که موسیقی ایرانی در دست دارد چنین تجربهای نزدیک به نهایت این سوداست.
ذهن توانای فیاض به مدد حضور بهترین نوازندگان منجر به یک کل منسجم شده است اما انسجام در رپرتواری چنین شلوغ و مدعیِ چند صدایی، نیاز به درهمتنیدگی صدای سازهای ارکستر دارد که این نیاز در «سالنامه» محقق نشده است. هرچند در نهایت دقت مسیرِ ملودی طراحی شده است و مدولاسیونها و پاساژهایی نرم برای جذابیت حرکت ملودی تدارک دیده شده اما همچنان مسئلهی سادهی فیزیک غیر استاندارد سازهای ایرانی برای پشتیبانی صوتی از یکدیگر غیرقابل حل مانده است. در «سالنامه» اصوات متنافر سازها در پژواک نتهای مختلف و حتی نتهای همصدا با جنسهای مختلف، تحقق یک کل همگن را مختل کردهاند. در نتیجه این اثر شبیه یک اعلامیه در موسیقی ایرانی شده است: «چند صدایی» در بستر موسیقی ایرانی در بهترین، دقیقترین و فکرشدهترین حالت چنین ماحصلی دارد یا حداقل تا امروز به چنین ماحصلی منجر شده است.
تلاش فیاض برای خارج کردن موسیقی ایرانی از دیکتاتوریِ «تک صدایی» که در فرهنگ اجتماعی آن هم رایج است با آن پایان بندی ستایش آمیز (با اشاره به دو صدای متفاوت سیاوش ایمانی و فرهاد زالی که تصنیف را اجرا کردهاند)، یکی از شریفترین تلاشهای موسیقایی است که تا امروز برای تحقق چندصدایی انجام شده است. اما از یاد نبریم که تداوم یک ایدهی موسیقایی، جز با اجرای همزمان و ممارست طولانیمدت گروه و تجربههای متداوم برای رسیدن به ساختمانی سرپا از معماری صوت، در کنار خوب موسیقی نوشتن به ثمر میرسد. هنوز معلوم نیست موسیقی ایرانی روی کاغذ چه صدایی میدهد؟
برای خرید و دانلود آلبوم سالنامه به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.
08 خرداد 1397