نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

تگ: ابوالحسن صبا


Avaz Haye Gomshodeh 1

سمساریِ آوازهای قدیمی

نویسنده: فرشاد توکلی

مجموعه‌ی آوازهای گمشده، که تاکنون سه شماره از آن توسطِ مؤسسه‌ی چهارباغ منتشر شده است، برخلافِ عنوانش، جُنگی از ساز و آوازهایی است که اغلب‌شان پیش از این نیز شناخته‌شده بودند؛ هرچند با این انتشار با سهولت بیشتری در دسترس عموم قرار گرفته‌اند. مزیتِ انتشارِ چنین جُنگ‌هایی نیز می‌تواند در همین نحوه‌ی برخورد و دسترسی باشد که مسئولیتش را ناشر بر عهده گرفته است. همچنان که پیشتر یادآور شده‌ایم، محتوای یک مجموعه‌ی تاریخی باید، پیش از هر چیز، از همین حیث به روشنی و صراحت رسیده باشد. آوازهای گمشده چنین روشنی‌ای را ندارد و مشخص نمی‌کند که نمونه‌ها با چه معیار و شاخصی شایستگیِ همنشینی در یک سی‌دی را کسب کرده‌اند. نمونه‌های سی‌دیِ نخست از این سلسله آلبوم‌ها دوره‌های گوناگونی از موسیقی ایرانی (حدِفاصلِ ضبط‌های 1291 و نیمه‌ی دهه‌ی 1340) را در بر می‌گیرند؛ از آوازهای جنابِ دماوندی، هنرمندِ هم‌دوره با سال‌های آخرِ فعالیتِ میرزاحسینقلی، تا آخرین ضبط‌های خصوصی از آواز سلیمانِ امیرقاسمی به‌همراهیِ سه‌تارِ سعید هرمزی. با این ترتیب، به‌نظر می‌رسد آنچه چنین تولیدی را موجه کرده است، به احتمالِ زیاد، ناشناخته بودن و کمتر شنیده‌شدگیِ پیش‌گفته است؛ اهدافی که به‌سببِ فقدانِ اطلاعاتِ تاریخی و سَبْکیِ به‌پیوست همچنان ابتر و نارس می‌مانند.

نخستین شماره از این سلسله آثار حتی از نظر تاریخی نیز مرتب نیست. با اثر ادیب خوانساری در 1310 شروع می‌شود؛ سپس به اجرای خصوصی ابوالحسن صبا و علی مستوفیان در 1327 می‌رود؛ بعد، با آواز حسینعلی نکیسا (چهارگاه)، دوباره به آغازِ قرن (1306) باز می‌گردد؛ و سپس به واسطه‌ی دشتیِ جناب دماوندی و کمانچه‌ی حسین‌خان اسماعیل‌زاده به 1291 قدم می‌گذارد؛ و این لِی‌لی‌بازیِ تاریخی را در چهار قطعه‌ی دیگر ادامه می‌دهد. این‌جاست که کارِ ناشر بیشتر به جورچین کردن مانند شده است، تا فراهم‌آوریِ ارزشی افزوده حولِ آثاری پیش‌تر موجود، اما از دسترس عموم دورمانده. ناشری چیز بیشتری است، یا انتظار می‌رود که باشد.

با این حال، آثاری که گرد آمده‌اند، همچون اجناس یک دکانِ سمساری، گفتنی‌های بسیاری برای ما دارند، که گفته‌شدن‌شان خود وامدار همین انتشارِ نامناسب است. بنابراین، با توجه به مسلسل بودنِ این آلبوم‌ها، کوشش خواهد شد تا به بهانه‌ی شماره‌های دوم و سوم و احیاناً چهارمِ این مجموعه به دیگر جنبه‌های‌شان بپردازیم.

 ادیب خوانساری، علی مستوفیان، نکیسا، سلیمان امیر قاسمی، جناب دماوندی، جلال تاج اصفهانی فرشاد توکلی آوازهای گمشده 

برای خرید و دانلود آلبوم آوازهای گمشده‌ به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 1.5
31 فروردین 1398
n3569956 6211778

آقای صبا؛ آمدیم نبودید!

نویسنده: سعید یعقوبیان

ابوالحسن صبا ورایِ نبوغ‌اش در موسیقی، به خوشرویی و مطایبه و لبخندِ همیشگی‌اش نیز شهره بود. سال‌های سال، آنها که درِ خانه‌اش در خیابان ظهیرالاسلام تهران را زده بودند، خاطرات شیرینی را از مصاحبت‌شان با صبا نقل کرده‌اند؛ چه شاگردان و چه دوستان و همکاران و آشنایان. تصاویری که از او باقیمانده و خاطرات پرشمار اهالی موسیقی، خود گویای این واقعیت است.

اما آن خانه، امروز نشانی از آن گشوده‌آغوشی و خوشرویی برای دق‌الباب‌کنندگان ندارد. درِ خانه‌ی صبا که دیگر به موزه‌ی صبا تبدیل شده همیشه بسته است. برای بازدید از موزه باید در زد. در که باز می‌شود شخصی با دلخوری و اخم علتِ در زدن را جویا می‌شود. می‌گوییم: می‌خواهیم موزه را تماشا کنیم. شاید این جویا شدن را بشود با این توجیه فراموش کرد که آمارِ بازدیدکنندگان از خانه‌ی صبا آنقدر کم است که متصدیان، از صدای در تعجب می‌کنند (و چه بسا آشفته می‌شوند از اینکه چرت‌شان پاره شده) اما برخوردِ زننده‌ای که تجربه می‌کنید را بعید است تا همیشه فراموش کنید و مادام که به یادِ خانه‌ی صبا بیافتید آن رفتار و استقبال نیز پیش چشمتان خواهد آمد.

القصه! گوشی موبایل و کیف و دیگر وسایل شخصی را بفرموده، باید گذاشت و داخل خانه شد. البته جای خاصی برای وسایل شخصی وجود ندارد. همانجا روی زمین یا یک میز باید رهایشان کرد. هرگونه عکاسی ممنوع است و این موضوع به شدت گوشزد می‌شود. اگر بپرسید آن تابلوی روی دیوار که «بدون فلش عکاسی مجاز است» برای چیست؟ پاسخی که می‌شنوید این است: «مال قدیمه؛ قانون عوض شده»! سلانه سلانه چراغ‌های خانه را یکی در میان روشن می‌کنند و شروع به تماشای موزه می‌کنید. ولی ظاهراً قوانین دیگری نیز وضع شده‌اند. زمان بازدید شما محدود است و نمی‌توانید هر قدر دلتان خواست از موزه استفاده کنید. بس است! بفرمایید بیرون...

موزه‌ی ‌صبا زیر نظر دفتر موسیقیِ معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. نه تنها در مورد این موزه بلکه برای تمام موزه‌های تحت نظر، شایسته است که نظارت و کنترل همه‌جانبه و دائمی صورت گیرد. افراد مناسبی در موزه‌ها گمارده شوند و پیش از انتصاب، آموزش‌های لازم نیز داده شود. شاید هم بهتر آن باشد که مشاوره‌ای از جانب دفتر موسیقی با موزه‌ی موسیقی که زیر نظر شهرداری تهران است صورت گیرد.

موزه صبا وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ابوالحسن صبا دفتر موسیقی سعید یعقوبیان

30 مرداد 1397
بالا