یک سؤال متداول در میان نوآموزان سازهای تار و سهتار این است که کدام ساز دشوارتر است؟ یک جواب متداول هم این است که سهتار در ابتدای راه ساز سادهتریست اما در ادامه دشوارتر میشود. واضح است که نمیتوان به چنین سؤالاتی پاسخهای همهشمول داد. اما، حقیقتاً نوازندگی سهتار تفاوتی مهم با سازهای دیگر دارد: وقتی نوازندهی سهتار سالها آموزش دیده، ردیف را از بر شده، بداههنوازی در گوشهها و دستگاههای مختلف را یاد گرفته، قطعات دشوار را میتواند بنوازد و حتا به حد معلمی رسیده، تازه با یک معضل بزرگ مواجه میشود که هر کسی نمیتواند از پس آن برآید: صدادهی سهتار.
حسین اینانلو در آلبوم «افشاری» با یک مشکل ساده روبهروست: سهتارش خوشصدا نیست. و البته این مشکل به طور مشخصی به تکنیک نوازندگی مربوط میشود، نه مشکلات ضبط یا صدابرداری. اینانلو برخلاف اینکه با مُد و ریتم به مثابهی یک «مسئله» برخورد کرده، به نظر میرسد مسئلهی صدادهی را چندان جدی نگرفته است. به این مشکل در سونوریته، باید مشکل موزیکالیته را نیز اضافه کنیم. اینانلو مانند بسیاری از نوازندگان سهتار، احتمالاً طبق عادت، مضرابهای زائد و اضافهای به سیم بم میزند. دینامیسم در نوازندگی او متناسب با عبارتپردازیهای موسیقایی نیست. و علاوه بر عدم رعایت دینامیسم در تکتکِ جملهها، این مشکل در مقیاسی کلیتر نیز دیده میشود: در طول آلبوم مدام شاهد تَنِش هستیم و اهمیتی به توالیهای تنش/آرامش داده نشده است.
اینانلو در توضیحات آلبوم گفته است «این آلبوم به لحاظ درونمایه نگاهی کاملاً کلاسیک به موسیقی دستگاهی دارد اما به لحاظ اجرایی و فرم و نوازندگی و تحرک جملهبندی و زمانبندی کاملاً معاصر است». فارغ از اینکه منظور از واژههای کلاسیک در برابر معاصر، درونمایه و یا فرم چه باشد، با اطمینان میتوان گفت آنچه اینانلو در آلبوم افشاری نواخته است کاملاً در درون گفتمان موجودِ نوازندگی سهتار جای میگیرد؛ حفظ محتوای مدال موسیقی دستگاهی دوران قاجار و تغییر در شیوهی نوازندگی رایجترین و معمولترین گفتمان موسیقایی در دهههای گذشته بوده است.
پویان گرامی حسین اینانلو ماهور علیرضا جعفریان سه تار افشاری تکنوازی موسیقی دستگاهی موسیقی ایرانی
برای خرید و دانلود آلبوم افشاری به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.