تگ: سالار عقیلی

«راز خیام» تجلی ناراستی‌ست. تقلایی‌ست برای پنهان کردن آنچه هست تا هم هنردوستان را راضی نگاه دارد و هم پاپ‌کورن به‌دستان را. طرح جلد آلبوم خود با نشانه‌هایش سرشت کل کار را رسوا می‌کند: عکس روتوش شده‌ی بزرگ خواننده که با فونتی درشت «سالار عقیلی» بودنش را فریاد می‌زند (فروش) در کنار عنوان «ارکستر ناسیونال اکراین» (هنری‌نمایی)- این موجودیت موسیقایی مبهم که در ایران تبدیل به ملعبه‌ای برای فخرفروشی شده- و نام بهزاد عبدی به عنوان «تنظیم‌کننده»‌ی ملودی‌های پیش پا افتاده‌ی کسی که «آهنگساز» نامیده شده یعنی «امیرحسین طریقت» (بزک). این‌ها را بیفزایید به عنوان اثر یعنی «راز خیام»؛ عنوانی که هم به «خیام» اشاره دارد و هم هم‌داستان با تصویرهای عامیانه و کارت‌پستالی‌ای که از او در عامه جا افتاده «راز»آمیز هم هست. این تصویر روی جلد و دلالت‌هایش بیگانه با ماهیت صوتی اثر نیست، بلکه محتوای موسیقایی آن را نیز به‌تمامی نمایندگی می‌کند: بسته‌ای نامتوازن متشکل از ملودی‌های بزک شده توسط ارکستر روی رباعی‌هایی بی‌ربط به هم که به دنبال یکدیگر اجرا می‌شوند. این فرمول اخیراً رایج شده، یعنی سر هم کردن چند ملودی، سپردنش به موسیقی‌دانی دیگر برای تنظیم و اجرا شدنش از سوی یک آوازخوان معروف پیش‌تر هم از سوی خانواده‌ی طریقت در «جام الست»‌ آزموده شده بود. گویی تصور امیرحسین طریقت، ملودی‌ساز اثر، این است که به صورت فرمولیزه شده با به‌کار گرفتن کسانی که کار را بتوانند ارکسترال تنظیم کنند و حضور خواننده‌ای معروف، می‌تواند ملودی خام خود را تبدیل به یک اثر هنری کند. در این میان اما باید از امثال بهزاد عبدی پرسید که چرا به راحتی تن به چنین مناسباتی می‌دهند و کدام انگیزه  موجب شده است به مقام روتوش ملودی‌هایی این‌چنینی نائل شوند؟

در راز خیام نیز نه ارتباطی قابل درک میان نوع آهنگسازی هر قطعه و محتوای رباعی‌های هر قطعه وجود دارد و نه حتی میان خود رباعی‌هایی که در هر قطعه استفاده شده‌اند. ملودی‌های آوازی با ویژگی‌هایی مثل مدولاسیون، هم‌نشینی فکر شده با شعر یا حتی یک پرداخت ساده‌ی فرمال بیگانه‌اند. هرچقدر هم که بهزاد عبدی و «ارکستر ناسیونال اکراین» تلاش کرده باشند این ملودی‌های خام را بیارایند، حقیقت این اثر از پس این بزک‌ها عیان است: «راز خیام» می‌خواهد همه‌چیز باشد و هیچ چیز نیست!

کلاسیک ایرانی کامیار صلواتی امیرحسین طریقت سالار عقیلی بهزاد عبدی راز خیام 

برای خرید و دانلود آلبوم راز خیام به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

«جان سرگردان» اجرای شلخته‌ای ندارد. از یک ذهن و عملِ منظم برآمده و آرایشِ گروهِ سازها در آن، پیراسته و کارشده است اما جذب‌کنندگیِ تمامِ اینها به نیمه‌ی تصنیفِ اولِ آلبوم هم نمی‌رسند و بالعکس، گوش‌آزار هم می‌شوند. چرا که از هر سو که به این اثر بنگریم، سراسر، تکرار در فرم و محتواست و به خیلِ آلبوم‌های اینچنینیِ یکی دو دهه‌ی اخیر پیوسته است که مرده زاده می‌شوند و در حافظه‌ی زمان، نشانی از آنها باقی نمی‌مانَد. خاستگاهِ این مرگ‌زایی‌های پر خرج، هر چه که باشد ماحصل‌، یک موسیقیِ عقب‌مانده از زمانه‌ است.  اگر همین آلبوم (که پنج سال پیش ضبط شده است) بیست سال پیش منتشر می‌شد، می‌توان تصور کرد که هم به واسطه‌ی فحوای اثر و نکات مثبتی که پیشتر به آنها اشاره شد و هم به اقتضای وضعیت و ظرفیت‌های بازار، بیشتر شنیده می‌شد و تک‌مایه‌گیِ انحصاری‌اش بی‌تردید بیست سال پیش در این حد کسل‌کننده نمی‌توانست باشد که امروز –و تا این حد- است. «جانِ سرگردان»، تعلقی به امروز ندارد.

موضوعِ دیگر، از بُن بی‌ربط بودنِ کلام و فضای مرثیه‌گونِ موسیقی با هیبتِ‌ خواننده و آخ و وای‌های تصنعی‌اش است؛ حتی تصنعی‌تر از عکس روی جلد آلبوم. این موضوع در مورد بیشتر آوازخوان‌های روزگار ما صدق می‌کند؛ اینکه محصولِ تخصصِ هنری‌شان به خودشان و به زمانه‌شان هیچ ارتباطی ندارد و گویا لزومی به چنین ارتباطی هم نمی‌بینند. آنچه از دهان‌شان بیرون می‌آید حرف‌شان نیست (اگر حرفی داشته باشند). در این بازارِ بی‌فکری، ناصرخسرو و خیام و بیدل و پروین و شهریار و شاملو هیچ تفاوتی باهم ندارند. هر تحریربلدِ «شبی به درازنایِ سالی نخفته‌ای» می‌تواند ادعا کند که «زِ ضعف، طاقتِ آهش نمانده» است. اینجا صحبت از چهچهه زدن در خلأ اندیشه است و از سوز و حالِ دروغین به خوردِ شنونده دادن. «جان سرگردان»ِ سالار عقیلی مصداق روشنِ چنین بساطیست.

برای خرید و دانلود آلبوم جان سرگردان به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

شنودگان، شنودندگان (شنوندگان)، بگوش (به گوش)، بباران (به باران)، صدابردارا (صدابردارها، صدابردار)، شعر موسیقی (شعر و موسیقی)، Ni(Nay, Ney), Hossen(Hossein), Tarbas(Tār Bass),(Ghaychak, Gheychak)Ghechak تنها شمه‌ای از اشتباهات دفترچه‌ی سی‌دی هستند و ناشر محترم تمام مسئولیت و صلاحیت خود را به کار گرفته است تا به چنین بسته‌ی فرهنگی مشعشعی برسد. اغلاط کار آنچنان دبستانی و ابتدایی‌‌اند که گویی روال «بزن در رو» با حساسیتی خاص و مو‌به‌مو در تولید رعایت شده است. گرافیک هم که به روال فکر امروز پدیده‌ای کاملاً سلیقه‌ای است و به چشم بی‌سلیقه‌ی ما ناخوشایند... و آیا هنرمند باتجربه در این میانه هیچ مسئولیتی برای سپردن کارش به کاردان ندارد و نباید داشته باشد؟ اما همه‌ی این‌ها را گفتیم تا بگوییم که چه حاصل از اثری که تنها ویژگی‌‌‌اش می‌توانست این باشد که تر و تمیز منتشر شود که ویژگی دیگری درش نمی‌توان سراغ گرفت.
مرتب و قابل‌قبول ساز‌زدن و یا آواز خواندن با خود اندیشه نمی‌آورد. صاحب اندیشه می‌شوی اگر بخوانی و ببینی و روشن‌بینانه تحلیل کنی، با همان زوایای محدود اما دانسته حتی. با طنز و گوشه کنایه و رندی هم. چگونه از یک موسیقیدان این جمله‌ی بی‌معنی را می‌توان هضم کرد؟:
«بطور مثال اصفهان آوازی است رمانتیک، لطیف با سرمایی لذت‌بخش و به رنگ آبی...»
یا:
«چنانچه این موسیقی در پیوند با اشعاری که چنین ویژگی‌هایی نیز در آن وجود داشته باشد به عبارتی یکسان شدن رنگ شعر و موسیقی)... این پیوستگی می‌تواند تأثیر عمیق‌تری در شنودگان[!] و صاحبدلان و اهل ذوق و ادب و موسیقی ایجاد کند.»
ماجرا این است آهنگساز مدعی شده که اصفهان لطیف را با اشعاری لطیف و رمانتیک درهم‌آمیخته و نتیجه‌ی خوبی گرفته است. به چند بیت رمانتیک از انتخاب‌‌ها توجه کنیم:

قطره و طاقت هنگامه‌ی دریا؟ هیهات
آنچه سامان نپذیرد سرم اینک آن است
ای رخت معنی زیبایی عالم برگرد
که در این آینه تصویر تو سرگردان است

آیا در این شعر ساخته‌شده، آرامش و لطافتی دیده می‌شود؟
سالار عقیلی در بیان در این آلبوم الگوی «گلپایگانی» ترانه‌خوان و غزلِ محفلی خوان را پیش گرفته و در غیاب مکیفات و بزم صورت ساده‌پسندانه و شاهد بازاری پسندی به ماجرای آواز داده است. از چنین روال غم‌انگیز تولیدی تاثیر بسزایی سراغ نمی‌توان گرفت اما کاش آهنگساز کمی دست نگه می‌داشت و تأمل می‌کرد تا بسته‌ی فرهنگی‌اش را با احترام به مشتری فهیم و با فرهنگ و با مطالعه روانه‌ی بازار کند.

برای خرید و دانلود آلبوم شب زیبا به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.