تگ: فاطمه فرهادی

«ما، صدا، سنتور» ۴۴ دقیقه تکنوازی سنتورِ پدرام جوادزاده و نوید توسلی است که در سه بخش ارائه شده است. قسمت اول را پدرام جوادزاده (در دو بخشِ «مجموعه‌ی ابوعطا» و «مجموعه‌ی بیات‌ترک-افشاری») و بخش دوم را نوید توسلی (با عنوان «مجموعه‌ی اصفهان») اجرا کرده است. تلاش نوازندگان برای خلق یک آلبوم، در همین ابتدا و تبدیلِ آلبوم به سه‌پاره، نقیضی است بر خلق یک آلبومِ یکپارچه؛ همچنان‌که در اجرای این سه بخش شیوه‌ی مرسوم اجرای دستگاهی نیز رعایت نشده است و این تقسیم‌بندی را سوال‌برانگیز کرده‌است. سخن به میان آوردن از هارمونی (به معنای هماهنگی و یا تکنیکی موسیقایی؟) در جایی که این ویژگی ــ چه در متن و چه در موسیقی‌ای که می‌شنویم ــ کمترین نقش را ایفا می‌کند، نمی‌تواند دلیل محکمی برای جبران این نقصان و علت گردآوردنِ قطعات در کنار هم باشد؛ گویی تصور بر این بوده که با متنی در دفترچه می‌توان چیزهایی را گواهی کرد و به اثر نسبت داد که اثر به آنها متصِف نیست.

اگر در توضیحات دفترچه از ژانر به معنای شیوه استفاده شده باشد (که به نظر نمی‌رسد چنین باشد)، قطعاً برای «استفاده از شیوه‌های متفاوت در رسیدن به یک جهان‌بینی هنری» نیاز به توضیح و عملکرد دقیقتری احساس می‌کنیم. همچنین اگر توضیح نوازندگان را برای حفظ استقلال‌شان در این آلبوم تحقق‌یافته تصور کنیم، در مقابل، خلقِ یک پیکره‌ی واحد قطعاً محقق نشده است.

در بخش سوم، استفاده از شیوه‌ی سنتورنوازی‌ای که به سنتورنوازی معاصر موسوم است، و تسلط بر تکنیکهای اجرایی در آن حرف اول را می‌زند، عملاً در اجرا با ضعف روبه‌رو شده است: لحظاتی سپری می‌شوند که به جای گوشنواز بودن حسی از درهم‌ریختگی را القا می‌کنند.

«ما، صدا، سنتور» نتیجه‌ی تلاش دونفره‌ی ناموفقی است برای ایجادِ پیوند میان دو شیوه‌ی نزدیک اما متفاوتِ سنتورنوازی، از دو نوازنده با اختلاف و نایکدستیِ تکنیکیِ مشهود در گردآوری یک آلبوم. تلاشی برای در هم تنیدنِ تارها با پودهایی از جنس‌های متفاوت، اما بی هیچ طرح و نقشِ مستحکم یا حتا بنیادینی. نتیجه طرحی است مغشوش و بی‌هدف، که شاید در بعضی قطعات و به تنهایی، شنونده را جذب کند، امّا در قالب یک آلبوم موسیقی قابل پذیرش نیست.

برای خرید و دانلود آلبوم ما، صدا، سنتور به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

اگر از کاربرد سرسری اصطلاحات در توضیحات (مانند «دیدگاه (مکتب)»، برای تفکیک شیوه‌های تارنوازیِ وزیری در مقابلِ درویش‌-میرزاحسینقلی-پسرش) بگذریم، و اگر بتوانیم این دو  را به مثابه‌ی مکتب در مقابل هم قرار دهیم، یا حتا اگر بتوانیم تارنوازیِ درویش و میرزا و پسرش را در یک شیوه بگنجانیم، این موضوع بر خواننده‌ی دفترچه  پوشیده خواهد ماند که چرا می‌باید شیوه‌ی این استادان را با مایه‌ی موسیقی کشورهای همسایه درآمیخت. آیا این آن‌چنان امری بدیهی بوده که هنرمند لازم ندیده، در مقابلِ آوردنِ توضیحات ناکافی و نادقیقی درباره‌ی شباهتِ لفظی و ساختاری مقام‌ها با مایه‌های ایرانی، قفل ایده‌ای را بگشاید (از باب نظری) که کارش را شکل داده است؟ توضیحات، برعکس چینش قطعات، ابتدا قسمت دوم را تشریح می‌کنند. چرا؟ ضربیِ بخش «راست» با الهام از یکی از آثار مراغه‌ای شکل گرفته که معلوم نیست کدام.

تمبر تار در قسمت اول «یادآور» سایه‌ای کم‌جان از ساز شهنازی است، در لحظاتی که او در تلاطم تنش‌ها و آرامش‌ها مضراب به آرامش سپرده است. در ساز زارعی، پس‌زمینه‌ای ممتد از صدای سیم‌های واخوان، بی توانایی توجه دادن شنونده بر مرکزِ صوتی‌ای که «باید و شاید»، به گوش می‌رسد. نسبت‌های شدت‌وری و تندای تکنیک‌ها یکپارچه نیستند و حرکت‌ها را به سویه‌ی مشخصی رهنمون نمی‌کنند. علاوه کنیم بر این‌ها کم‌بنیگیِ‌ ادای بعضی تکنیک‌های نه چندان دشوار را.

آوازخوان چراغی روشن نکرده و فرصت را برای به‌دست گرفتنِ تاثیرگذاری بر شنونده از کف داده است. او، همچون نوازنده، از مشکل عدم تسلط بر شدت‌وری و تندای تکنیکی رنج می‌برد و هیچ بخش صدایش تراوشی از احساس را بر دریافت خواننده نمی‌گیراند.

در بیات اصفهان وضع بهتر نیست. اگر ازین پیش سایه‌ای کمرنگ از شهنازی می‌شنیدیم، اینجا وزیری‌ای به گوش نمی‌رسد؛ شیوه‌ای که ساز هنرستانی‌های دهه‌ی پنجاه را نشانه رفته هنوز به ساحل نرسیده و گیج است میان چند شیوه، بی که جا افتاده باشد.

ایستایی بیش از حد ذهن و ناروندگیِ فکر مدگردی‌های توضیح‌داده‌شده در دفترچه را بی‌اثر کرده است. تغییر مُد در جای نامتعارف و به وقتِ نامتعارف است که اثر می‌گذارد، نه وقتی که شنونده را از گردش و ماندن در یک مُد سیراب کرده‌ای.

برای خرید و دانلود آلبوم برداشت به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.