تگ: مصباح قمصری

سازهای ابداعی و یا سازهایی که بدعت‌وار از یک فرهنگ موسیقاییْ میهمان فرهنگی دیگر می‌شوند در مواجهه با موسیقی میزبان رفتارهای متفاوتی دارند. برخی منفعل‌اند و به موسیقی میزبان وفادار. به طوری که فقط جای خالی یک رَنگ صوتی یا مثلاً تکنیکی خاص را پر می‌کنند و جنبه‌های عمیق‌تری از موسیقی را تحت تأثیر قرار نمی‌دهند. به عنوان مثال سازهای شورانگیز یا دلنواز چنین‌اند. اما برخی دیگر در حوزه‌‌های مختلف نفوذ می‌کنند و در نتیجه‌ی تلفیق با موسیقی میزبان سعی در ایجاد تغییرات دارند. به عنوان مثال ساز سه‌تار الکتریک می‌تواند در این دسته قرار گیرد. دسته‌ی میانه‌ای هم وجود دارد: سازهایی که از طرفی به موسیقی میزبان وفادارند و سعی می‌کنند آن را به همان شکلی که هست حفظ کنند و از طرفی هم برخی جنبه‌های مهم آن را تحت تأثیر قرار می‌دهند. به نظر می‌رسد بم‌کمانِ مصباح قمصری در این دسته قرار گیرد.

چنین مست حاصل همکاری پویا سرایی، سنتورنواز چیره‌دست، و مصباح قمصری است که بیش از هر چیزی به واسطه‌ی ساز ابداعی‌اش، بم‌کمان، شناخته می‌شود. در این آلبوم سنتورنوازیِ پویا سرایی، که نماینده‌ی موسیقی میزبان است، به هیچ وجه تحت تأثیر ساز میهمان یعنی بم‌کمان قرار نگرفته و «حفظِ» موسیقی میزبان تا حدی است که می‌توان گفت تفاوت چندانی ایجاد نمی‌شد اگر قمصری به جای همنوازی با سرایی با یک نوار از پیش ضبط شده، اثرِ مثلاً مشکاتیان، همنوازی می‌کرد. اما از طرفی می‌توان گفت بم‌کمان لایه‌های عمیق‌تری از موسیقی میزبان را در آماج تغییرات قرار داده: اهمیت اصلی این ساز را می‌توان در بم‌نویسی و هارمونیزه کردنِ موسیقی ایرانی دانست، نه صرفاً رَنگ صوتی‌اش.

به نظر می‌رسد هدف و کارکرد اصلی آلبوم معرفی قابلیت‌های ساز بم‌کمان باشد، نه لزوماً ارائه‌ی ناب و بدیع موسیقی. به همین دلیل اگر آلبوم را به تنهایی نگاه کنیم چندان موفق ارزیابی نمی‌شود اما اگر آن را در ادامه‌ی سلسله آلبوم‌های قبلی قمصری ببینیم، می‌تواند هدفمند، معنادار و هوشمندانه قضاوت شود: قمصری در آلبوم‌های قبلی‌اش، با رفتاری کاملاً مشابه، میهمان سازهای تار، کمانچه و حتی بنجو شده است.

علیرضا جعفریان نویز دونوازی سنتور بم کمان مصباح قمصری پویا سرایی تلسک موسیقی ایرانی کوبه ای

برای خرید و دانلود آلبوم چنین مست به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

«نقطه پرگار» اثر مشترک میلاد درخشانی و مصباح قمصری شاهد بارز سرگردانی و چالش هویت نسل حاضر هنرمندان موسیقی سنتی و حتی  موسیقی به اصطلاح تلفیقی ایران است. حکایت همان پیتزای قورمه‌سبزی که نه پیتزاست و نه قورمه‌سبزی. تار هویت مشخصی ندارد و بین گوشه‌های ردیفی و تکنیک‌های ملهم از موسیقی غربی سرگردان است.

میلاد درخشانی که پنجه‌ها و عضلات قدرتمندی دارد، در اين اثر هم سريع مي‌نوازد و از منظر تكنيكي آدم را یاد جو ساتریانی و گيتاريست‌هاي اين چنيني می‌اندازد. در آغاز قطعه «چون گوهر اشک» یا قطعه «سرو پایبند»  و  «یاران را چه شد» ردیفی تار می‎نوازد. از طرف دیگر تار میلاد در بخش‌هایی دیگر صدای سی‌تار هندی می‌دهد.

مصباح هم کنار بم‌کمانش پرکاشن‌ها را طراحی کرده، که چندان ایرانی صدا نمی‌دهند و شما را به خوبی به هندوستان راهنمایی می‌کند. ساز بمِ آلبوم ملهم از موسیقی غربی است و از تار خیلی دور است؛ در واقع بم‌کمان مثل کنترباس صدا می‌دهد.  صدابرداری میکس و مستر اثر هم به گونه‌ای است که انگار تار این‌جاست، بم‌کمان اتاق بغلی، و پرکاشن کوچه پشتی.

سیل بم‌سازهایی که پیر و جوان در موسیقی ایران ابداع کرده‌اند، چه ماحصلی داشته؟ چرخ پنجم چهارچرخه؟ چند سال پیش رنو گارسیا فونس به ایران آمد و با کنترباس‌ش چنان چهارمضرابی نواخت، که مخاطبانش انگشت حیرت به دهان گذاشتند. 

درواقع از یک طرف روی پتانسیل سازی مثل کنترباس برای موسیقی ایرانی کار نشده و همچنان سازهای کهن خودمان قابلیت‌های بالقوه‌ای دارند. با این اوصاف شاید ساز جدید نیاز به اندیشه‌ی جدید دارد؛ که علی‌الحساب ما نداریم. بم‌کمان مصباح هم در لحظاتی که تلاش می‌کند جملاتی را مشابه تار بنوازد، روی کار نشسته و زیباست. در بقیه‌ی موارد یک وصله‌ی ناجور است. اوقاتی هم که تک‌نوازی می‌کند، هیچ ربطی به موسیقی ایرانی ندارد و آن‌قدر از فضای آلبوم دور شده، که کاملاً از فرم کار خارج می‌شود؛ مثل پایان‌بندیِ «چون گوهر اشک».

این آلبوم بیش از آن‌که ملهم از جلیل شهناز و علی‌اصغر بهاری باشد، در بهترین حالت مخاطب را یاد مالمستین و جیسون نیوستد می‌اندازد. پس چرا ادعا شده که این جنس موسیقی، آینده‌ی موسیقی ایران است؟

برای خرید و دانلود آلبوم نقطه پرگار به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.