نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

تگ: ویولن


photo 2018 10 10 11 27 25

دیدار فرم‌ها در عمل

نویسنده: آروین صداقت‌کیش

شش جلد کتاب آموزش ویولن محمد بهارلو که کم‌وبیش شش دهه از نخستین انتشارشان می‌گذرد به همت پرسیا بهارلو در هیاتی نفیس و به شکل یک مجلد منتشر شده است. همراه کتاب علاوه بر محتوای اصلی کتاب‌های تالیف‌شده در دهه‌ی 1330 دقیقا با همان نت‌نویسی و صفحه‌بندی، مصاحبه‌ها، عکس‌ها و اسنادی از دوران طولانی فعالیت مولف، معلم و نوازنده‌ی ویولن هست که می‌تواند برای دنبال‌کنندگان سرگذشت ویولن در ایران جالب و سودمند باشد. همچنین یک سی‌دی حاوی اجرای قطعات با نوازندگی شاگرد و دختر محمد بهارلو، یعنی همان پرسیا.

سال‌هاست که بعضی از قطعات ساخته‌شده‌ی بهارلو را علاوه بر خودش معلمان ویولن ایرانی در کنار دیگر کتاب‌ها و دستورها درس می‌داده‌اند، پس چاپ دوباره‌ی کتاب‌ها آن هم در چنین بسته‌ی یکپارچه‌ای ممکن بوده به کار هنرجویان در این رشته بیاید. اما گذشته از کاربرد آموزشی و مناسب بودن محتوای موسیقایی کتاب برای گذشته یا حال حاضر (امری که سنجش آن از دایره‌ی دانش من بیرون است)، انتشار آن اهمیت دیگری هم دارد.

کتاب‌های بهارلو اسنادی از نخستین تلاش‌های موسیقی‌دانان ایرانی برای تعریف و تحدید فرم‌های مرسوم در موسیقی دستگاهی است. حاصل تلاشی است که یک موسیقی‌دان به خرج داده تا از راهی عمل‌گرایانه و البته امروزه نامتداول به تعریف و توصیف فرم‌ها بپردازد. بهارلو علاوه بر این که در ابتدای کتاب‌های دوم به بعد مقاله‌های کوتاهی درباره‌ی فرم‌ها نوشته یا (در یک مورد) از استادش صبا آورده، برمبنای آن دانش توصیفی قطعه‌هایی در هر یک از فرم‌ها ساخته است (مثلا 12 پیش‌درآمد هر یکی در یکی از دستگاه‌ها یا آوازها و ...). این روش مرسوم که بعضی آهنگسازان اروپایی برای پرداختن به فرم‌های معمول در زمان خودشان برمی‌گزیدند در ایران آن زمان نیز طرفدارانی داشته (مثلا فرامرز پایور و مجموعه‌ی پیش‌درآمد و رنگش) اما کم‌تر نمونه‌ای را در میان طرفدارانش می‌یابیم که آهنگساز با هدف مشخص کردن حدود و مسایل فرم‌ها دست به ساختن مجموعه آهنگی در قالب آن زده باشد.

به این ترتیب علاوه بر نوشته‌های نظری –که در مقایسه با کارهای موسیقی‌شناختی امروزی اولیه است- می‌توان از خلال قطعات به ذهنیت دست‌کم بعضی موسیقی‌دانان درباره‌ی هر کدام از این قالب‌ها پی برد.

02 دی 1397
Ta Abad Abri 1

سوگنامه‌ی شهر بارانی به روایت یک ویولن تنها

نویسنده: امیر بهاری

آلبوم «تا ابد ابری» به‌رغم اینکه آینه‌ی تمام نمای یکی از مهمترین و پرکارترین نوازندگان موسیقی امروز ایران است- نوازنده‌ی توانمندی که در طی سال زمان زیادی از تولیدات موسیقی ایران با نغمه‌های ساز او شکل می‌گیرد-  اما بخش عمده‌ی آلبوم قطعات ساده‌ی رمانتیکی هستند که نتوانسته‌اند توانایی واقعی جعفری‌پویان را به چالش بکشند.

بخش عمده‌ی «تا ابد ابری» موسیقی متن است (فیلم، تله فیلم، سریال و کتاب صوتی) که مشتی نمونه‌ی خروار از وضعیت موسیقی فیلم در ایران هم محسوب می‌شود. جدای از قطعه‌ی پایانی آلبوم که بازنوازی تم اصلی موسیقی فیلم «شکار» اثر بابک بیات است مابقی آلبوم به جز لحظاتی اندک چندان ماحصل قابل اتکایی ندارد. ملودی‌های اصلی را ویولن اجرا می‌کند ویولنی که نشان از حضور یک نوازنده‌ی توانمند با آکسان گذاری‌های آشنا و امضای شخصی دارد. اما همین ویولن با نواختن ملودی‌های قابل پیش بینی باعث شده تا آلبوم به‌رغم این تعداد آهنگساز و ضبط و پالایش در استودیوهای مختلف، تا حدودی مونوتون صدا بدهد. اغلب قطعات بافت ساده‌ای دارند که در بهترین حالت ممکن می‌توان دلیلش را محافظه‌‌کاری آهنگسازانش دانست. در سینمای ایران بودجه متعادل و معقولی به موسیقی اختصاص نمی‌یابد. این هم نکته بسیار مهمی است که تاثیرش را نمی‌توان در ماحصل چنین آثاری از نظر دور داشت.

علی جعفری پویان در این آلبوم و هم‌چنین آلبوم قبلی‌اش «رد انگشتان من» با تلاشی چشمگیر دست به انتشار تعداد قابل توجهی از قطعات آهنگسازان سینمای ایران زده است که بدون همت او شاید هیچ وقت منتشر نمی‌شدند. به جز تعداد اندکی از قطعات این دو مجموعه مثل سه قطعه از موسیقی متن فیلم «بادیگارد» بخش عمده‌ی این آثار خارج از این مجموعه‌ها چندان شانسی برای انتشار نداشتند.

جعفری پویان یکی از بهترین نوازندگان امروز موسیقی ایران است. در این مورد کمتر کسی از اهالی موسیقی تردید دارد و انگار این قطعات منهای مواردی اندک مثل  قطعه «شکار» ، قطعه «اشک‌های روان» یا با کمی اغماض قطعه‌ «سبز، قرمز، آبی»-که اگر به جای استفاده از صدای آماده، نوازنده، درامزش را نواخته بود، احتمالا شنیدنی‌تر بود- به جز ویولن چیز دیگری ندارند، ویولنی که تنها مانده است.

برای خرید و دانلود آلبوم تا ابد ابری به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 2.2
26 تیر 1397
بالا