خراسانیات

آهنگ‌ساز، سنتور و سه تار: پرویز مشکاتیان
خواننده: محمدرضا شجریان
تار و بم‌تار: منصور سینکی
نی: جمشید عندلیبی
بربط: محمد فیروزی
کمانچه و قیچک: اردشیر کامکار
رباب: بیژن کامکار
تمبک: ارژنگ کامکار 

صدابردار و میکس قطعات: ایرج حقیقی
تدوین، میکس دیجیتال و مسترینگ: غلامرضا صادقی 

ضبط صدا: استودیو بِل ۱۳۶۵
ضبط آواز: اجرای صحنه‌ای در آلمان غربی ۱۹۸۹ 

ناشر: تهران، شرکت دل‌آواز
تاریخ انتشار: اسفند ۱۳۹۸ 

خراسانیات آلبومی است به آهنگ‌سازی پرویز مشکاتیان و با اجرای گروه عارف و خوانندگی محمدرضا شجریان که حالا بعد از سی‌و‌سه سال به گوش مخاطبانش می‌رسد. تمامی قطعات در سال ۱۳۶۵ ضبط و تنها «تکنوازی سنتور» و «ساز و آواز دشتستانی» از اجرایی در آلمان به این آلبوم اضافه شده‌اند. آلبوم دربرگیرنده‌ی سه تصنیف، سه قطعه‌ی سازی، یک ساز و آواز و یک تکنوازی سنتور است.

از مجموع هشت قطعه‌ی آلبوم، قطعات «مقدمه‌ی کاروانیان» (آلبومِ مقام صبر، چهارباغ، ۱۳۷۳)، «چهارمضراب» (آلبومِ کنج صبوری، چهارباغ، ۱۳۷۹) و «خزان» (آلبومِ لاله بهار، چهارباغ، ۱۳۷۱) در گذشته شنیده شده‌اند و بقیه قطعات برای اولین بار منتشر می‌شوند. قطعاتِ ذکر شده هم، این‌بار، با کیفیتِ صوتیِ بهتر و تنظیمی کمابیش متفاوت‌تر از نمونه‌های قبلی هستند.

این تفاوت از همه بیشتر در قطعه‌ی «خزان» نمود پیدا می‌کند. برای مثال در آلبومِ خراسانیات در قطعه‌ی «خزان» برای سازِ کوبه‌ای، تنها از تمبک استفاده شده است، که مشارکتش هم در قطعه از همان آغازِ موسیقی شروع می‌شود. همچنین تندای قطعه در مقایسه با نمونه‌ی قبلی (آلبومِ لاله بهار، چهارباغ، ۱۳۷۱) کمی پایین‌تر است. در «مقدمه‌ی کاروانیان» این تفاوت در بخشِ سازی است، به این معنا که بخش‌هایی از ملودی حالا با سازی دیگر نواخته شده‌اند.

آلبوم را می‌توان به دو بخش راست‌پنجگاه و شور‌ـ‌ دشتی تقسیم کرد؛ همراه با تصنیفی در راک که در بین این دو بخش قرار دارد. قطعات دارای سوال‌و‌جواب‌هایی بین سازها، پاساژهایی سریع و وزن‌های متنوع هستند، که همگی از ویژگی آثار مشکاتیان به‌شمار می‌روند.
قطعاتِ آلبوم همچنین ساختاری هم‌صدا دارند. در قطعه‌ی «مقدمه‌ی کاروانیان» سنتور با مضراب‌هایی محکم در نواختن پایه‌ها در قطعاتِ سازی نقشی پررنگ دارد و، در تصانیف، کمانچه با نت‌هایی کشیده برای همراهی خواننده حضوری برجسته دارد. در قطعه‌ی ذکر شده، نخست ملودی توسط گروهِ سازی نواخته و معرفی می‌شود، در ادامه سنتور و تمبک پایه‌ای مشخص را نگه می‌دارند و هر‌بار یکی از ساز‌ها بر روی آن‌ها ملودی‌ای را ‌می‌نوازند که با جواب از سوی گروهِ سازی ادامه پیدا می‌کند.
هر سه تصنیف این آلبوم بر روی اشعاری با گویش خراسانی از ملک‌الشعرا بهار ساخته شده‌اند و در «ساز و آواز دشتستانی» هم اشعاری از باباطاهر خوانده شده‌اند.

شرکت دل‌آواز در سال ۱۳۵۶ توسط محمدرضا شجریان تأسیس شد و تا به حال تنها آثارِ مربوط به محمدرضا و همایون شجریان را متنشر کرده است.

در پایان می‌توانید بخشی از تصنیف «یِقین دِرُم» را بشنوید.