موسیقی نواحی ایران - موسیقی لرستان (۷۲)

پژوهش، ضبط و نگارش متن: فریده رهنما

ناشر: تهران، ماهور
تاریخ انتشار: زمستان 1397
تاریخ ضبط: 1356-1357

آلبوم حاوی ضبط‌های میدانی فریده رهنما در سال‌های 1356-1357 از گونه‌های مختلف موسیقی در لرستان است. آلبوم می‌کوشد طیف متنوع حیات موسیقایی آن منطقه را ترسیم کند. از این روی در آن یک یا دو نمونه از آوازهای کار، اجراهای خنیاگرایانه (مانند شاهنامه‌خوانی)، اجراهای سوگوارانه (مانند مور که آوازی است با تکنیک یُدل¹)، موسیقی جشن، نوازندگی کمانچه‌ی لری و نوازندگی تنبور آمده است. به غیر از دو ضبط که در دره‌تنگ سفلی و روستای بتکی انجام شده‌اند بقیه‌ی قطعات عمدتاً در روستای امیرآباد ندر و الشتر ضبط شده‌اند. در متن دفترچه شرح گونه‌ها، اشعار هرقطعه و تاریخ و شرایط ضبط به قلم فریده رهنما آمده است.

فریده رهنما در آن زمان با «مزکز مطالعات توسعه‌ی درون‌زا» همکاری می‌کرده است. این مرکز در سال 1353 افتتاح شده بود تا زیرساخت‌های پژوهشی لازم برای طرح‌های توسعه‌ی روستایی را فراهم کند. این طرح‌ها در دهه‌ی 1350 سعی در فعال کردن افراد بومی در فرآیند توسعه‌ در زمینه‌های آموزشی، بهداشت و مسکن داشت. فعالیت‌های این مرکز در زمینه‌ی ثبت و تدوین فرهنگ‌های مناطق عشایری و روستایی و گردآوری گونه‌های موسیقایی نیز بود. لرستان یکی از اولین مناطقی است که برای اجرای این طرح انتخاب شده بود.

فریده رهنما خواهر فریدون رهنما و دختر زین‌العابدین رهنما است. دیگر برادر او مجید رهنما از مدیران اجرای همان طرح‌های توسعه‌ای دهه‌ی 1350 بود.

آلبوم حاضر هفتادومین محصول انتشارات ماهور در زمینه‌ی موسیقی مردمی است. ناشر این دسته را «موسیقی نواحی» می‌نامد. عمدتاً هر آلبوم مجموعه‌ی ضبط‌های میدانی موسیقی‌شناسان و قوم‌موسیقی‌شناسان ایرانی یا غیرایرانی است.

در پایان می‌توانید بخشی از ضبطِ «سوزه سوزه، بمیرم سی، یه هله سرپتی» را بشنوید.

1 – جابجایی سریع بین صدای سر و سینه را یُدل می‌گویند. تحریرها در آواز موسیقی ایرانی نیز از همین تکنیک آوازی بهره می‌برند.