سیمرغ، منتخب موسیقی فیلم

آهنگساز: لوریس چکناوریان
[نام هیچکدام از نوازندگان در دفترچه موجود نیست]

ناشر: تهران، مؤسسه‌ی فرهنگی هنری راد نواندیش
تاریخ انتشار: بهار 1397

در بهار امسال مؤسسه‌ی راد نواندیش مجموعه آلبوم‌هایی از آثار دهه‌ی 1970-1975 لوریس چکناوریان منتشر کرد¹ که اجراهای آنها در همان دهه ضبط شده بود. در این میان «سیمرغ» محتوای باله‌ی سیمرغ ² و قطعاتی منتخب از موسیقی فیلم‌های سینمایی «تجاوز» (حمید مصداقی، 1349)، «بی‌تا» (هژیر داریوش، 1351) و تنگسیر (امیر نادری، 1352)، و موسیقی فیلم‌های کوتاه «حاج مصورالملکی» (امیر نادری، 1351) و «ادیان» است. نقطه‌ی مشترک آنها حضور پر رنگ سازهای موسیقی کلاسیک ایرانی است و تفاوت باله با موسیقی فیلم‌ها در نحوه‌ی برخورد با این سازها.
در باله‌ی سیمرغ رنگ‌های صوتی و ملودی‌هایی را از سازهای ایرانی می‌شنویم که پس از گذشت چهل سال از نگارش و اجرایش کماکان نو و غریب است. در نقطه‌ی مقابل موسیقی فیلم‌ها حاوی ملودی‌های تماتیکی هستند که هویت ایرانی خود را واضح‌تر به گوش مخاطب می‌رسانند و سازهای ایرانی به روال معمولشان رفتار می‌کنند.

تمامی آثار آلبوم «سیمرغ» در دهه‌ای (1970-1975) نوشته شده که چکناوریان پس از پایان تحصیلات موسیقی خود (ابتدا در اتریش و سپس در آمریکا) به ایران بازگشته است. در آن زمان تالار رودکی (اولین اپراخانه‌ی ایران با نام کنونی تالار وحدت) آغاز به کار کرده بود و مطابق با سیاست‌های فرهنگی وقت به‌‌ سفارش تولید آثاری با هویت ایرانی می‌پرداخت. «باله‌ی سیمرغ» محصول چنین شرایطی است. به علاوه موسیقی فیلم‌های این مجموعه می‌تواند نحوه‌ی برخوردِ یک آهنگساز با پس‌زمینه‌ی کلاسیک با دوره‌ای که آمدن تلویزیون تأثیرات مهمی بر سبک موسیقی‌های فیلم می‌گذارد را به ما نشان دهد.

در پایان می‌توانید بخشی از «دوگانه شدن اهریمن به نیکی و بدی» از باله‌ی سیمرغ را بشنوید.

1 – در میان آنها تنها «اپرای رستم و سهراب: پرده‌ی اول» و «اپرای رستم و سهراب: پرده‌ی دوم» تاریخ پایان نگارشش به دهه‌ی 1980 بر می‌گردد.
2 – این اجرا از باله‌ی سیمرغ پیش از این در این اثر منتشر شده بود:
Tjeknavorian, Loris. 1975. Suite From The Ballet Simorgh. RHS 333. London: Unicorn Records