ترانه‌های مادر و کودک

آهنگ‌ساز و پژوهشگر: سودابه سالم
شاعر: اکرم کشایی
متن‌ بازی‌ها: سودابه سالم، اکرم کشایی
شاعر شعر چک‌چک بارون: عباس یمینی شریف 

گویندگان:
فارسی: آزاده پورمختار، هانا کامکار
ترکی: فریبا جدیکار
کردی: سونور ابراهیمی
قزوینی: فریده مدبر
سیستانی: اکرم شایان‌فر 

خوانندگان: هانا کامکار، اهدا مصلحی، گلناز نویدان

خوانندگان کودک: سنا عبدالوهاب، هانیه عباسیان، ارغوان فراهانی، غزل معروف‌خانی، پارسانا اصل سلیمانی

نوازندگان:
نی: حسن مکانیکی
فلوت: ریحانه حاجی‌محمدی
قانون: ابراهیم یساول‌زاده
کمانچه: مهرزاد اعظمی‌کیا
تار: نیریز کامکار
سنتور: سیاوش کامکار
عود: آذرنوش خدامی
تمبک و سازهای کوبه‌ای: مرتضی مؤمنیان 

میکس و مسترینگ: بهروز زندی توسل
ضبط استودیو سیا 

ناشر: تهران، مؤسسه فرهنگی و هنری آوای ساز خورشید
مدیرمسئول: سودابه سالم 

مدت زمان آلبوم: ۳۱:۲۹

‌برای توصیفِ «ترانه‌های مادر و کودک»، از جلدش شروع کنیم؛ تصویری از یک کُلاژ از در‌آغوش گرفتنِ یک کودک توسط مادر. تصویرْ چشم‌نواز است و همان‌قدر هم کودکانه، معرفی‌کننده‌ی آلبومی که سودابه سالم برای کودکان (دقیق‌تر: نوازادان و خردسالان) ساخته است. پژوهش‌های سالم در طول سال‌های متمادیِ فعالیتش در حوزه‌ی موسیقی کودک شکل‌دهنده‌ی اساسِ این آلبوم بوده است.

اثر، بنا به نوشته‌ی داخلِ دفترچه‌، برپایه‌ی «ترانه‌های نوازشِ فرهنگِ شفاهی کودکان ایران» ساخته شده و دربرگیرنده‌ی یازده قطعه است، هرکدام با شالوده‌ی یک داستان با روایتِ کودکانه. یک بازیِ کودکانه و گاه یک روایتِ عامیانه‌ی محلی دست‌مایه‌ی ساختِ قطعات شده‌اند. آلبوم از سلام آغاز می‌شود، بازی‌ها و داستان‌های گوناگون (مانندِ اتل‌متل یا لی‌لی‌‌لی حوضک) را روایت می‌کند و با لالایی به پایان می‌رسد.

یک مؤلفه‌ی ثابت در اغلبِ آثارِ سالم توجه به موسیقیِ اقوام و لهجه و گویشِ آن‌هاست. «ترانه‌های مادر و کودک» هم همین نشانه‌ را دارد. آغاز قطعات، اغلب، با یکی از گویندگان که به یکی از لهجه‌های یادشده سخن می‌گوید شروع می‌شود و موسیقی ادامه پیدا می‌کند با گروهِ خوانندگان، که البته بدون لهجه شعر را می‌خوانند. بازی‌های ریتمیک در کلام و موسیقی و، همین‌طور، استفاده از نام‌آواها از نشانه‌های ثابت ساخته‌های سالم هستند، که در اینجا هم شنیده می‌شوند. ترکیبِ سازی در اغلب قطعات یکسان است، اما در بعضی رنگِ سازیِ متفاوت‌تری به کار گرفته شده است. در کنار نوشته‌ای از خودِ سالم در دفترچه‌ی اثر، در متنی دیگر، شیوا دولت آبادی (روان‌شناس) به شناختِ نکاتی دیگر از آثارِ سالم و، به‌خصوص، اثرِ پیشِ رو پرداخته است.

سودابه سالم در حوزه‌ی موسیقیِ کودک فردِ شناخته‌شده‌‌ای است. از تولیداتِ آموزشی (مانند کتاب) تا تشکیلِ ارکستری از کودکان و نوجوانان و ـ البته ـ تولید آلبوم، دغدغه‌ی سودابه سالم، در طول سال‌های فعالیتش، سخن گفتن برای کودکان است به زبان کودکان.

در پایان، می‌توانید بخشی از قطعه‌ی ”چک‌چک بارون“ را بشنوید.