روزگاری ویولن ساز مسلط موسیقی کلاسیک ایرانی بود. در آن زمان، دامنهی نفوذ و عمق امتزاج این موسیقی و این ساز به جایی رسید که آوردهای نو برای هر دو ضلع این همآمیزی داشت؛ هم دامنهی تکنیکهای این ساز گسترش یافته بود و هم موسیقی کلاسیک ایرانی به مدد این ساز پیشرفته ظرفیت دیگری از خود را بالفعل میدید. درحقیقت، غلبهی ویولن در این دوران به این معنا هم بود که سرآمدان آن دوره –کسانی چون صبا و رحمتالله بدیعی و تجویدی- به سراغ این ساز رفته بودند. با تغییر گفتمان موسیقی کلاسیک ایرانی در دههی پنجاه و سپس تحکمورزیهای گاه دستوری همان گفتمان قدرت گرفته در دهههای بعدی، ویولن ایرانی کاملاً به محاق رفت و جای خود را به سازهای دیگر داد. این ظرفیت ویولن مختص به فرهنگ موسیقایی ایران نبود؛ چنانکه در حوزههای جغرافیایی-موسیقایی همسایه هم ویولن –برخلاف سازی چون پیانو- هنوز نقشی مهم دارد و همچنان، برخلاف ایران، مورد اقبال موسیقیدانان است.
غمگنانه است، اما آن راه در ایران به ناکجا آباد رسیده است. «فانوس خیال» یکی از بوتههای خشک این برهوت است؛ نمایندهای است از فرجام تلخ این مسیر که با غلبهی نیروهای پیرامونی طبیعی –تغییرات زیباییشناسانهای که از تغییرات زمانه حادث شدند- و غیرطبیعی –محدودیتها و طردشدگیهای تحمیلی روزگار بر اصحاب این جریان- به هیچ رسیده است و در فضای اصلی موسیقی کلاسیک ایرانی، حضور ندارد.
«فانوس خیال» مجموعهی چندین تکنوازی برای ویولن تنهاست؛ مجموعهای از قطعات که شاید جملات کشیده و فشردگی اندک ریتمیکشان، مهمترین ویژگی آنها به شمار آید. در کنار این، نحوهی انتشار این آلبوم یک دهنکجی تمامعیار به مخاطب است: تولید و پالایش صوتی ضعیف و آزاردهنده، تعدد لحظاتی که نوازنده در آن فالش مینوازد نامنتظره، طراحی گرافیکی آن (اگر بشود نام آن را «طراحی گرافیک» گذاشت) فاجعهبار، و متن دفترچه و ترجمهاش گنگ و مشکلدار است. اگر شنوندهای باشد که این عوامل را نادیده بگیرد و همچنان بر شنیدن این آلبوم پای بفشارد، احتمالاً او هم در مواجهه با پرگویی غیرعادی نوازنده در این آلبوم حدوداً صد دقیقهای، دست از مقاومت برخواهد داشت.
برای خرید و دانلود آلبوم فانوس خیال به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.