نشان ملی ثبت(رسانه‌های دیجیتال)

تگ: رامین بحیرائی


Beshno Ze Masnavi 1

ایده تا اجرا

نویسنده: فاطمه فرهادی

خلق، چه در هیئت یک شیءِ غیرهنری و چه در قالب یک اثر هنری، برای بروز و ظهور نیازمند مراتب و ویژگی‌هایی است، تا به پدیده‌ای باورپذیر تبدیل شود. تلاش در خلق، بی هر کدام از این مراتب و ویژگی‌ها، همچون کوبیدن آب در هاون است؛ در ساده‌ترین شکلِ ممکن، مثلاً برای صرف یک چای عصرانه با یک دوست، فرآیند پیچیده‌ای را برای خلق یک حس خوب از پیش طراحی می‌کنیم؛ از تهیّه‌ی یک شیرینی لذیذ و دم کردن چایی خوش‌عطر تا آماده کردنِ فضای خانه و روشن کردن شمعی برای ساختن یک فضای دلچسب.

اگر ایده، تفکر، تکنیک و اجرا را مراحل اصلیِ طیِ مسیرِ یک خلق هنری بدانیم، کاستی‌های «بشنو ز مثنوی» روشن‌تر خود را نشان خواهند داد. نوازندگان از قبل و در قالب یک گروه گرد هم نیامده‌اند تا از اجرا و حال‌وهوای یکدیگر و سایر قطعاتِ کار آگاه باشند. در این مورد، مشکل این است که آشفتگیِ ناشی از چنین رویکردی، در فقدان یک انسجامِ نهایی (که مسلماً نیازمند تفکر است)، بر حاصل کار تأثیر گذاشته است؛ اتفاقی که در تولید یک «آلبوم» توجیه‌پذیر نیست. از سوی دیگر، انتظار مخاطب برای مواجهه با مجلسی معنوی در آلبوم، که به‌سبب محوریت مثنوی و ماهیتِ آن (چه از نظر موسیقایی و چه از نظر ادبی) به‌وجود می‌آید، برآورده نشده و، برعکس، در برخورد با نوعی فضای محفلی، دچار تناقض می‌شود. همه‌ی این نقص‌ها را می‌توان گواهی دانست بر غیبتِ یک موسیقی‌دان ایده‌مند، برای شکل دادن و به ثمر رساندنِ طرح. همچنین، وجود یک آهنگساز خلاق می‌توانست بر طراحی، بسط و گسترش این ایده تاثیر بسزایی بگذارد: شاید اضافه کردن قطعاتِ سازی۱ به آلبوم و یا تصمیمی دیگر برای ترتیب اجرای قطعات و ـ حتا ـ تعیینِ فکرشده‌تری از این‌که هر ساز در چه مایه‌ای بنوازد.

شاید ایده‌ی اجرای همه‌ی مثنوی‌ها، با طراحی فضایی برای گذر از دنیای یکی و ورود به دنیای دیگری، با استفاده از مُدگردی، تجربه‌ای متفاوت را برای شنونده مهیا می‌کرد، هرچند این ایده آلبوم را به فضای «موسیقی کلاسیک ایرانی» نزدیک‌تر می‌کرد و دایره‌ی مخاطبانِ احتمالی را تقلیل می‌داد.

 


۱- پارتیتورِ قطعه‌ی شماره یک ("سرود آغازین" ـ فایل پی‌دی‌افِ همراه آلبوم)، برای کسانی که به چگونگیِ شکل‌گیریِ این تصنیف و شیوه‌ی سازآرایی آن کنجکاوند، مفید خواهد بود.

برای خرید و دانلود آلبوم بشنو ز مثنوی به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز نویسنده: 2
18 خرداد 1400
Attariyeh 1

نخراشیدگی و رخوت

نویسنده: کامیار صلواتی

ورود به آرمان‌شهر موسیقی کلاسیک ایرانی احتمالاً چندان شرط سخت‌گیرانه‌ای نخواهد داشت: کافی‌ست هر موسیقی‌دانی پیش از خلق و انتشار اثر خود از خود پاسخ روشن و صادقانه‌ی این سوال را بخواهد: اثر من کمبود چه چیز را جبران می‌کند و به چه هدفی انتشار می‌یابد؟ احتمالاً پاسخ صادقانه و روشن بسیاری از آهنگسازان و موسیقی‌دانان ما به این سوال تنها وسوسه‌ی «میل به خلق» و «سابقه‌سازی»ست. محتمل‌ترین پاسخ صادقانه‌ی روشن دست‌اندرکاران «عطاریه» نیز همین است.

«عطاریه» اما دو ناممکن را با موفقیت تمام ممکن کرده است: اوّل آنکه در دفترچه‌ی همراهی که هیچ محتوای متنی‌ای جز نام قطعات و دست‌اندرکاران‌اش ندارد، توانسته اشکالات ویرایشی و نگارشی پرشماری را بگنجاند؛ و دوم آنکه وضعیت «طراحی گرافیک»‌اش حتی از وضعیت نگارشی و ویرایشی‌اش هم بدتر باشد! گذشته از این دو وجه پیراموسیقایی، عطاریه در بُعد موسیقایی چندان چیزی برای ارائه به مخاطب ندارد؛ نه ایده‌ای نو، نه هدفی که پیدایش اثر را توجیه کند و نه الحانی شیرین و به‌ یاد ماندنی. عطاریه حتی در بی‌اتفاقی خودش یک‌دست هم نیست و گاه گاه با تمهیداتی بی‌جا مانند افزودن یک‌باره‌ی یک خط ملودیک کنترپوانیک و البته ساده توسط عود به بافت کاملاً مونوفونیک تصنیفی که ناگاه به «اصفهان» می‌رود، ضرباتی ناخوشایند به شنونده وارد می‌کند؛ ضربه‌ای چون فریادی نخراشیده در میانه‌ی یک چُرت رخوت‌آلود. صرف استفاده از اشعار عطار -که البته شنونده در هیچ‌جای دفترچه متوجه نمی‌شود که این اشعار سروده‌ی عطار هستند- حتّی اگر برای اولین بار در تاریخ موسیقی ایران اتفاق افتاده باشد، ارزش افزوده‌ای به اثر از حیث موسیقایی نمی‌بخشد؛ چه آنکه این اثر در درجه‌ی اوّل یک آلبوم موسیقی است.

نه استفاده‌‌ی بی‌هدف از مترهای لنگ پنج‌ضربی و هفت‌ضربی –که زمانی به کار گیری‌شان از جسارت نشان داشت و امروز به‌خودی‌خود آن وجه جسورانه‌ی خود را از دست داده‌اند-، نه مدولاسیون‌های پی‌ در پی و کم‌ظرافت در قطعاتی چون «سراندازان» که جز به آشفتگی و عدم انسجام نینجامیده‌اند، نه رنگ و بوی «شعاری‌وار» کار، و نه حتی اجرای پخته‌ی آوازخوان اثر (که پیش از این در «پیمان عشق» و «خوان هشتم» توانایی‌اش را نمایانده بود)، عطاریه را بدل به اثری نکرده‌اند که رغبتی برای دوباره شنیدن‌اش باقی بماند.

عطاریه رامین بحیرائی پیام بحیرائی کلاسیک ایرانی کامیار صلواتی عطار نیشابوری 

برای خرید و دانلود آلبوم عطاریه به وب‌سایت بیپ‌تونز مراجعه کنید.

امتیاز: 1.8
24 اردیبهشت 1397
بالا