سازهای ابداعی و یا سازهایی که بدعتوار از یک فرهنگ موسیقاییْ میهمان فرهنگی دیگر میشوند در مواجهه با موسیقی میزبان رفتارهای متفاوتی دارند. برخی منفعلاند و به موسیقی میزبان وفادار. به طوری که فقط جای خالی یک رَنگ صوتی یا مثلاً تکنیکی خاص را پر میکنند و جنبههای عمیقتری از موسیقی را تحت تأثیر قرار نمیدهند. به عنوان مثال سازهای شورانگیز یا دلنواز چنیناند. اما برخی دیگر در حوزههای مختلف نفوذ میکنند و در نتیجهی تلفیق با موسیقی میزبان سعی در ایجاد تغییرات دارند. به عنوان مثال ساز سهتار الکتریک میتواند در این دسته قرار گیرد. دستهی میانهای هم وجود دارد: سازهایی که از طرفی به موسیقی میزبان وفادارند و سعی میکنند آن را به همان شکلی که هست حفظ کنند و از طرفی هم برخی جنبههای مهم آن را تحت تأثیر قرار میدهند. به نظر میرسد بمکمانِ مصباح قمصری در این دسته قرار گیرد.
چنین مست حاصل همکاری پویا سرایی، سنتورنواز چیرهدست، و مصباح قمصری است که بیش از هر چیزی به واسطهی ساز ابداعیاش، بمکمان، شناخته میشود. در این آلبوم سنتورنوازیِ پویا سرایی، که نمایندهی موسیقی میزبان است، به هیچ وجه تحت تأثیر ساز میهمان یعنی بمکمان قرار نگرفته و «حفظِ» موسیقی میزبان تا حدی است که میتوان گفت تفاوت چندانی ایجاد نمیشد اگر قمصری به جای همنوازی با سرایی با یک نوار از پیش ضبط شده، اثرِ مثلاً مشکاتیان، همنوازی میکرد. اما از طرفی میتوان گفت بمکمان لایههای عمیقتری از موسیقی میزبان را در آماج تغییرات قرار داده: اهمیت اصلی این ساز را میتوان در بمنویسی و هارمونیزه کردنِ موسیقی ایرانی دانست، نه صرفاً رَنگ صوتیاش.
به نظر میرسد هدف و کارکرد اصلی آلبوم معرفی قابلیتهای ساز بمکمان باشد، نه لزوماً ارائهی ناب و بدیع موسیقی. به همین دلیل اگر آلبوم را به تنهایی نگاه کنیم چندان موفق ارزیابی نمیشود اما اگر آن را در ادامهی سلسله آلبومهای قبلی قمصری ببینیم، میتواند هدفمند، معنادار و هوشمندانه قضاوت شود: قمصری در آلبومهای قبلیاش، با رفتاری کاملاً مشابه، میهمان سازهای تار، کمانچه و حتی بنجو شده است.
علیرضا جعفریان نویز دونوازی سنتور بم کمان مصباح قمصری پویا سرایی تلسک موسیقی ایرانی کوبه ای
برای خرید و دانلود آلبوم چنین مست به وبسایت بیپتونز مراجعه کنید.
13 خرداد 1398